مختصری در باب حسابداری مالیاتی

انواع مالیت:مالیات ها به دو دسته مستقیم وغیر مستقیم تقسیم می شوند.

مالیات مستقیم:در این گونه مالیهت ها پرداخت کننده مالیات مشخص می باشد یعنی دولت می داندمالیات را از چه کسی دریافت می کند مانند حقوق،مالیات بر درامد مشاغل،مالیات بر در امد اشخاص حقوقی و مالیت بر درامد املاک و........

مالیات غیر مستقیم:در این گونه مالیات پرداخت کننده مالیات برای دولت معلوم و مشخص نمی باشد مانند مالیت بر واردات،مالیت بر سیگار و مالیات بر ارزش افزوده و.......

پایه و اساس مالیات:1- درامد   2- مصرف      3- ثروت و دارایی

1-درامد:اگر درامد مبنای وصول مالیات باشد مالیات بر اساس میزان درامد افراد تعیین می گردد و کسانی که درامد بیشتری دارند بایستی مالیات بیشتری بپردازند مانند مالیات بر درامد حقوق،مالیات بر درامد املاک،مالیات بر درامد شرکتها و...........

2- مصرف:اگر مصرف مبنای مالیات باشد کسانی که مصرف بیشتری دارند بایستی مالیات بیشتری پرداخت کنند زیرا از رفاه بالاتری برخردار خواهند بود همچنین کسانی که مصرف کمتری دارند بخشی از درامد خود را پس انداز می کنند که مجموع پس اندازها موجب رشد و توسعه اقتصادی می شود مالیات بر ارزش افزوده.

3- ثروت ودارایی:گروهی اقتصاددان اعتقاد دارند که به ثروت و دارایی اشخاص باید پایه و اساس مالیات باشد و کسانی که اموال بیشتری دارند مالیات بیشتری پرداخت کنند زیرا این افراد از خدمات عمومی جامعه استفاده بیشتری می نمایند.

سال مالیاتی:1- اشخاص حقیقی     2- اشخاص حقوقی

سال مالیاتی برای اشخاص حقیقی مطابق بر سال شمسی می باشد یعنی از اول فروردین شروع ودر اخر اسفند خاتمه می یابد.

سال مالیاتی اشخاص حقوقی در کشوردوره ی مالی انها مطابق با سال شمسی است ولی تعدادی از انها به دلیل دوره فعالیت یا نوع فعالیت دوره مالی انها مطابق با سال شمسی نمی باشد مثلا از اول شهریور ماه شروع و اخر مرداد سال بعد خاتمه می یابد در چنین مواردی اداره مالیاتی سال مالیاتی ان شرکت را بر اساس دوره ی مالیاتی تعیین می کند.

مالیات بر در امد املاک: اگر شخصی ملک یا املاک خود را به اجاره در اختیار دیگری قرار دهد مشمول مالیات می باشد از کل در امد سالیانه املاک 25% ان معاف و 75% مشمول مالیات می باشد.

مثال:اقای حمیدی ملک خود را در سال 1388 اجاره داده است اجاره ماهیانه 6000000 درامد مشمول مالیات را حساب کنید.

در امد سالیانه                                72000000=12×6000000

در امد مشمول مالیات                              54000000=75%×72000000

نرخ بر در امد مالیات مشمول مالیات: ماده131 ق م م            

1-    نرخ مالیات بر در امد مشمول اشخاص حقیقی

 نرخ                                                               در امد مشمول مالیات

15%                                                               30000000-1

20%                                                        100000000-30000000

25%                                                       250000000-100000000

30%                                                      1000000000-250000000

30%                                                          1000000000 مازاد

                                         4500000 =15%×30000000

                                                                                               54000000

                                            4800000=20%×24000000                 مالیات اقای حمیدی                     93000000

مثال 2: در امد مشمول مالیات شخص حقیقی در سال 88 ، 150000000 ریال است مالیات را محاسبه کنید.

                                    45000000=15%×30000000

                                     140000000=20%×70000000        150000000

                                    12500000=25%×50000000

                                    31000000 مالیات شخص حقیقی

2-نرخ مالیات بر درامد مشمول مالیات اشخاص حقوقی:نرخ مالیات بر در امد مشمول مالیات اشخاص حقوقی به صورت مقطوع 25% است.

مثال:شرکت سهامی امین در سال 88 ملکی را به اجاره ماهیانه 10000000 به اجاره میدهد مالیات را حساب کنید.

90000000=75%×12×10000000

       مالیات شرکت امین        22500000=25%×90000000

نحوه تعیین درامد اجاره:مبلغ اجاره بر اساس قرارداد رسمی تعیین می شود و قرارداد رسمی در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم می شود.اگر قرارداد رسمی تنظیم نشده باشد یا ازارائه قرارداد رسمی به اداره مالیاتی خودداری شود در این صورتمیزان اجاره بر اساس دفترچه ارزش اجاره املاک تعللن می گردد.این دفترچه هر سال با حضور نمایندگان سازمان امور مالیاتی،شورای شهر،جهاد کشاورزی و ثبت اسناد و با توجه به وضعیت اجاره ماک در شهرستان تهیه و تصویب می شود.در این دفترچه هر شهرستان به مناطق مختلفی تقسیم شده و ارزش اجاره مناطق بر اساس هر متر مربع تعیین شده است.

دفترچه ارزش اجاره ملک:1- املاک مسکونی       2- املاک تجاری

1-املاک مسکونی:ارزش اجاره اعیان     ارزش اجاره عرصه

2-املاک تجاری:ارزش اجاره اعیان        ارزش اجاره عرصه

مثال:اقای رحیم شوشتری ملک مسکونی خود را به اقای محمد اسدی به اجاره واگذار می کند قرارداد در بنگاه املاک رسمی تنظیم شده است.مبلغ اجاره ماهیانه8000000 ریال است مدت اجاره 1 سال براساس دفترچه ارزش اداری هر متر عرصه 70000 ریال و اعیان 100000 ریال است ضمنا زیر بنای ملک 200 متر و زمین ان 300 متر مربع است.

20000000=200×100000

21000000=300×70000

اجاره ماهیانه ملک    41000000=20000000×21000000       

در امد مشمول مالیات        369000000=75%×12×41000000

                               4500000    =15%×30000000

                               14000000  =20%×70000000          369000000                              

                               37500000=25%×150000000

                                35700000=30%×119000000

                                91700000مالیات اقای شوشتری

مسئله:اقای احمدی ملک خود را به اجاره به شرکت سامان واگذار می کند قرارداد از تاریخ 31/3/88 الی 31/2/89 به مدت یک سال و مبلغ اجاره 150000000 ریال است.براساس دفترچه ارزش اجاری هر متر مربع مسکونی اعیان 90000 و عرصه 60000 و هر متر مربع تجاری اعیان 140000 وعرصه110000 ریال است.زیر بنای ملک 250متر و عرصه ان 400متذ مربع است مالیات سال 88 را حساب کنید.

اجاره ماهیانه                79000000=(250×140000)+(400×110000)

در امد مشمول مالیات        592500000=75%×10×79000000

                                     4500000=15%×30000000

                                      14000000=20%×70000000                     592500000

                                     37500000=25%×150000000

                               102750000=30%×342500000

                               158750000   مالیات اقای احمدی 

مالیات بر درامد املاک:

1-املاک مسکونی که جهت سکونت به اجاره داده می شوند در تهران تا زیربنای 150 متر مربع و در شهرستان ها تا 200 متر مربع معاف از مالیات است.

2-محل سکونت پدر،مادر،همسران و فرزندان اجاره ی تلقی نمی شود مگر اینکه مدارکی مبنی بر دریافت مالیات به اداره مالیاتی ارائه شود.

3-مجتمع تجاری که با الگوی سازمان مسکن ساخته شود و بیشتر از 3 واحد داشته باشد درامد اجاره ان معاف از مالیات است.

4-در صورتی که مالک شخص حقیقی باشد و درامدی به جز درامد ملک نداشته باشد از درامد مشمول مالیات معاف سالیانه کسر می شود و ار باقی مانده مالیات گرفته می شود

مثال:اقای رحمانی ملک خود را با تنظیم قرارداد در دفترخانه اسناد رسمی به اجاره واگذار کرد.مبلغ اجاره ماهیانه 10000000 ریال اجاره یک ساله 88.اقای رحمانی به جز درامد ملک درامد دیگری ندارد مالیات وی را محاسبه کنید.(معاف از مایات سال 88،50000000 ریال)

90000000=75%×12×10000000

در امد  مشمول مالیات پس از کسر معافیت   40000000=50000000-90000000

                                     4500000=15%×3000000000       40000000

                                      2000000=20%×10000000                                                                                                                                                                

                                    6500000     مالیت اقای رحمانی

نکته:میزان معافیت مالیاتی هر سال باتوجه به شرایط و اوضاع و احوال اقتصادی خصوصا نرخ تورم توسط سازمان امور مالیاتی معین می گردد.مبلخ معافیت مالیاتی در سال 88،50000000 ریال و در سال 89،52000000 ریال تعیین شده است.

رهن:در صورتی که ملک به صورت رهن کامل یا رهن و اجاره واگذار شود 1.5% رهن به عنوان اجاره ماهیانه محاسبه می شود و با اجاره ی دریافتی جمع می شود.

مثال:خانم سهرابی ملک خود را به شرکت امین با تنظیم قرارداد در دفترخانه رسمی به اجاره واگذار کرد.مبلغ رهن 250000000 و مبلغ اجاره ماهیانه 1000000 ریال است.مدت اجاره 1 ساله 88 خانم سهرابی به جز درامد ملک درامد دیگری ندارد.مالیات سال 88 را حساب کنید.

اجاره ماهیانه رهن                                   3750000=1.5%×250000000

درامد مشمول مالیات           42750000=75%×12×(1000000+3750000)

معافیت                                   50000000 است و معافیت از مالیات

مالیات نقل و انتقال:مالات نقل وانتقال ملک به عهده فروشنده می باشد و به صورت زیر محاسبه   می گردد:

1-املاک مسکونی:نرخ مالیات نقل و انتقال املاک مسکونی 5% ارزش معاملاتی ملک می باشد و قیمت معامله در محاسبه مالیات منظور نمی گردد

دفترچه ارزش معاملاتی املاک:هر سال کمیسیونی در اداره امور مالیاتی با حضور نمایندگان سازمان امور مالیاتی،مسکن و شهر سازی،جهاد کشاورزی،ثبت اسناد و شورای شهر تشکیل می گردد و با توجه به اوضاع و احوال شهر و موقعیت املاک  ارزش معامله هر مقدار عرصه و با توجه به نوع ساختمان و تکمیل بودن ان ارزش اعیان معین می گردد.

مثال:اقای بهمنی ملک خود را به مبلغ 800000000 ریال می فروشد.

مسکونی،اعیان 90000 و عرصه 60000

تجاری،اعیان140000 و عرصه 110000

ملک مسکونی عرصه ان 200 متر مربع و اعیان 150 متر مربع است.مالیات نقل وانتقال را حساب کنید.

      ارزش معاملاتی ملک         25500000=(150×90000)+(200×60000)

          مالیات نقل و انتقال              1275000=5%×25500000

2-املاک تجاری:املاک تجاری دارای ارزش سرقفلی یاحق تجاری یا حق پیشه و غیره هستند.مالیات نقل و انتقال سر قفلی معادل 2% مبلغ معامله است.

مثال:اقای امیدی سرقفلی مغازه خود را به مبلغ 1500000000 ریال به دیگری انتقال می دهد  مالیات نقل و انتقال سر قفلی را حساب کنید.

مالیات نقل و انتقال سرقفلی       30000000=2%×1500000000

مسئله1:اقای ساسانی ملک خود را که بخشی از ان مسکونی و بخشی دیگر تجاری است را به اقای شوشتری می فروشد مبلغ معامله 2000000000 ریال است و بر اساس ارزش معاملاتی:

مسکونی:300 متر عرصه 60000   و 200 متر اعیان 90000

تجاری:300متر عرصه 110000    و 200 متر اعیان 140000

ضمنا ارزش سرقفلی ملک 900000000 ریال می باشد.مالیات نقل وانتقال را حساب کنید

ارزش معاملات مسکونی         36000000=(200×90000)+(300×60000)

ارزش معاملاتی تجاری       61000000=(200×140000)+(300×110000)

ارزش معاملاتی کل ملک                   9700000036000000+61000000

مالیات نقل و انتقال                                     4850000=5%×97000000

مالیات سرقفلی                                     18000000=2%×900000000

کل مالیات                                   22850000=18000000+4850000

مسئله2:اقای کامرانی ملک خود را جهت سکونت به تنظیم قرارداد در دفترخانه اسناد رسمی به اجاره واگذار می کند.مبلغ اجاره ماهیانه 10000000ریال و مبلغ رهن 300000000ریال است عرصه ملک 300 متر و اعیان ان 250متر مربع است.ضمنا اقای کامرانی به جز درامد ملک درامد دیگری ندارد.بر اساس دفترچه ارزش اجاری مدت اجاره یک ساله 88.مالیات 88 را حساب کنید.

درامد ماهیانه رهن                                 4500000=1.5%×300000000

مبلغ اجاره ماهیانه                             14500000=4500000+10000000

مبلغ اجاره هر متر مربع                                     58000=250-14500000

اجاره ماهیانه                                           2900000=50×58000

درامد مشمول مالیات                     26100000=75%×12×2900000

چون زیر 50000000 است از مالیات معاف است.

نکته:صاحبان مشاغل مکلفند ظرف 4 ماه شروع کار خود را به اداره امور مالیاتی اطلاع دهند در غیر این صورت در زمان شناسایی از معافیت های مالیاتی برخوردار نخواهند شد.

مالیت بر درامد حقوق:از کل درامد حقوق و مزایای مستمر و غیر مستمر معافیت سالیانه کسر می شود باقی مانده درامد مشمول مالیات می باشد.

نرخ مالیات حقوق:نرخ مالیات حقوق برای کارکنان بخش دولتی و بخش خصوصی به صورت زیر خواهد بود:

1-کارکنان بخش دولتی:از درامد مشمول مالیات حقوق کارکنان بخش دولتی مالیات به نرخ 10% کسر می شود.

2-کارکنان بخش خصوصی:از درامد مشمول مالیات بخش خصوصی تا مبلغ 42000000 ریال درامد سالیانه به نرخ 10% و مازاد بر ان مطابق نرخهای ماده 131ق.م.م کسر می شود.

مزایای مستمر:حقوق و مزایای مستمر ان بخش از حقوق است که به دلیل انجا کارماهیانه به کارکنان پرداخت می شود.مانند حقوق پایه،حقوق شغل،حق جذب،حق اولاد،اعله مندی و.......

مزایای غیر مستمر:این مزایا با توجه به شرایط کاری و انجام کارهای اضافی به کارکنان پرداخت می گردد مانند اضافه کاری،حق ماموریت،پاداش تولید،و.........

مالیات حقوق در مناطق کمتر توسعه یافته:از مالیات حقوق در مناطق کمتر توسعه یافته 50% بخشوده می شود.

مثال: حقوق و مزایای اقای امیدی که در یک اداره دولتی مشغول به کار است در مهرماه 89،8000000 است.ضمنا اداره در منطقه کمتر توسعه یافته قرارد دارد.مالیات حقوق را حساب کنید.

                  معافیت ماهیانه سال 89        4375000=12÷52500000

درامد مشمول مالیات           3625000=4375000-8000000

مالیات مهر ماه        181250=50%×362500=10%3625000

مثال:جمع حقوق و مزایای خانم شاهینی درمرداد ماه که در شرکت سهامی خاص امکان مشغول به کار است 14500000 ریال است شرکت در منطقه کمتر توسع یافته قرار دارد مالیات را حساب کنید                     

                                4166667=12÷50000000

            درامد مشمول مالیات           10333333=4166667-14500000

معافیت سالانه                                                    معافیت ماهانه

از ا ریال تا 42000000 10%                              از 1 ریال تا 3500000 10% 

از 42000000 تا 100000000 20%                   از 3500000 تا 8333333 20%

از100000000تا 250000000 25%                   از 8333333 تا 20833333 25%

از 250000000تا 1000000000 30%                از 20833333 تا 83333333 30%

بالاتر از 1000000000 35%                             بالاتر از 83333333 35%

350000=10%×3500000

                                         966666=20%×4333333        10333333 

500000=25%2000000 

                                         1816000           

مالیات سهم خانم شاهینی            908000=50%×1816000

تکلیف معدیان در مورد مالیات حقوق:پرداخت کنندگان حقوق مکلفند مالیات حقوق را برطبق قانون مالیات ها محاسبه کسر و ظرف مدت 30 روز به حساب امور مالیاتی واریز کنند و لیست حقوق را ظرف 30 روز تحویل دهند.مثلا لیست حقوق ابان ماه بایستی حداکثر تا 30اذر ماه تحویل داده شود و مالیات نیز واریز شود.در صورتی که معدیان از تحویل لیست حقوق یا واریز مالیات خودداری کنند به صورت زیر جریمه خواهند شد:

1-جریمه عدم تحویل لیست در مورد مقرر معادل 2% جمع حقوق و مزایا است

2-جریمه عدم واریز مالیات در موعد تعیین شده 20% اصل مالیات می باشد

لیست حقوق و مزایای شهریور 89 شرکت سهامی خاص رخش به شرح زیر است:

ردیف	ن.نام خانوادگی	ش. کارگزینی	حقوق پایه	حقوق شغل	اعله مندی	سایر مزایا	ج.حقوق و مزایا	مالیات	بیمه	سایر	جمع کسورات	خالص پرداختی
1	رحیم رحیمی	120	3000000	2000000	500000	3000000	8500000	237500	595000	400000	1232500	7267500
2	اذر اذری	150	4000000	3000000	500000	3200000	10700000	457500	742000	500000	1706500	8993500

                                                   4125000=4375000-8500000

                             350000=10%×3500000                 4125000                                

                            125000=20%×625000            

                          475000

237500=50%×475000 مالیات شهریور رحیم رحیمی

6325000=4375000-10700000

                                         350000=10%×3500000                6325000

                                          565000=20%×2825000     

                                          915000

                                     457500=50%×915000 مالیات شهریور اذر اذری

لیست حقوق و دستمزد شهریور ماه در تاریخ 15 ابان تحویل اداره مالیاتی شد و مالیات در همین روز واریز گردید:

جریمه عدم تحویل به موقع لیست حقوق      384000=2%×19200000

جریمه عدم پرداخت به موقع مالیات          139000=20%×695000

سایر معافیت های درامد حقوق:

1-حقوق بازنشستگی،مستمری،پایان خدمت،بازخرید،حق سنوات و حق ایام مرخصی از مالیات معاف می باشد.

2-هزینه سفر وفوق العاده ماموریت از مالیات معاف می باشد.

3-وجوه پرداختی به کارکنان بابت جبران خسارت بدنی و معالجه از بیمه از مالیات معاف می باشد.

4-وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه به کارکنان می پردازد از مالیات معاف می باشد.

5-عیدی سالیانه یا پاداش اخر سال معادل یک معافیت ماهانه از مالیات معاف است.

6-مزایای غیر نقدی مانند خوار وبار و........ پرداختی به کارکنان در طول سال حداکثر معادل 2 معافیت ماهانه از مالیات معاف است.

7-درامد حقوق پرسنل نیروهای مصلح اعم از نظامی وغیر نظامی و وزارت اطلاعات و جانبازان از مالیات معاف است.

درامد بخش کشاورزی:درامد حاصل از کلیه فعالیتهای کشاورزی،دام پروری،دام داری،پرورش ماهی،زنبور عسل،پرورش طیور،صیادی و ماهی گیری،نوغانداری،احیای مراتع و جنگل، باغات ،اشجار از پرداخت مالیات معاف است.

مالیات بر درامد مشاغل:درامدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل در ایران کسب میکند پس از کسر معافیت سالیانه بر اساس نرخ ماده131 مشمول مالیات می باشد.

مثال:اقای گتوندی برای سال 88 اظهار نامه مالیاتی خود را به موقع تحویل داد.مالیات وی از طریق الراس تعیین می شود.کل فروش سال 88 وی 800000000 ریال و ضریب شغلی 10% می باشد مالیات را حساب کنید.

روش الراس       درامد مشمول مالیات یا سود خالص=ضریب شغلی×فرش یا درامد

80000000=10%×800000000

درامد مشمول مالیات         30000000=50000000-80000000

              مالیات                  4500000=15%×30000000

چنانچه تعداد شرکا 2 نفر یا بیشتر باشد حداکثر 2 معافیت به انها تعلق می گیرد و اگر بین شرکا رابطه زوجیت وجود داشته باشد فقط یک معافیت به زوج تعلق میگیرد و به زوجه معافیتی تعلق نمی گیرد.

مسئله:اقایان علی سعی و محمد و خانم اذر دارای شراکت در یک فروشگاه می باشند نسبت سهم هر کدام به ترتیب 2،3،3،2،است مالیات سال 88 به روش الراس تعیین می شود کل فرش سالانه 1500000000 ریال است و ضریب شغلی 20% است.درضمن خانم اذر و اقای محمد رابطه زوجیت دارند.اظهارنامه به موقع نحویل داده شده است.مالیات سال 88 هرکدام را حساب کنید.

درامد مشمول مالیات      300000000=20%×1500000000

درامد مشمول مالیات علی        60000000=0.2×300000000

درامد مشمول مالیات سعید       90000000=0.3×300000000

درامد مشمول مالیات محمد      90000000=0.3×300000000

درامد مشمول مالیات اذر        60000000=0.2×300000000

کل معافیت      100000000=2×50000000

معافیت هر کدام از شرکا        33333333=3÷100000000

26666667=33333333-60000000

مالیات اقای علی     4000000=15%×26666667

56666667=33333333-90000000

                                       4500000=15%×30000000                       56666667

5333333=20%×26666667

                                          9833333 مالیات اقای سعید و محمد

                                          4500000=15%×30000000                     60000000

6000000=20%×30000000

                                            10500000 مالیات خانم اذر

نکته:معافیت ارتباطی به سهم شراکت ندارد و بین همه به طور مساوی تقسیم می شود.

مالیات بر درامد اشخاص حقوقی(شرکت):از درامد مشمول مالیات اشخاص حقوقی مالیات به نرخ 25% کسر می گردد.

روشهای محاسبه مالیات اشخاص حقوقی:برای تعیین مالیات اشخاص حقوقی از دو روش زیر استفاده می شود:1- تعیین درامد مشمول مالیات بر اساس دفاتر و اسناد و مدارک  2- تعیین درامد مشول مالیات به روش الراس.

1-در شرایط زیر درامد مشمول مالیات اشخاص حقوقی بر اساس دفاتر تعیین می شود منظور از دفاتر همان دفاتر حسابداری کل و روزنامه است.

1-تحویل اظهارنامه مالیاتی حداکثر4 ماه پس از خاتمه دوره مالی.مثلا اگر شرکتی دوره مالی ان مطابق با سال شمسی باشد بایستی اظهارنامه مالیاتی خود را حداکثر تا 31 تیر ماه تحویل بدهد.اظهارنامه مالیاتی فرم مخصوص در اداره مالیاتی است که بایستی فرم دریافت و تکمیل شود و یا از طریق اینترنت اقدام شود.

2-ارائه دفاتر و اسناد و مدارک به ماموران مالیاتی در زمان رسیدگی:ماموران مالیاتی برای حسابرسی مالیاتی( حسابرسی رعایت) از قبل معمولا یک هفته قبل دعوت نامه به شرکت به صورت کتبی ابلاغ می کنند و دران دعوت نامه مدارک مورد نیاز حسابرسی را ذکر می کنند از جمله دفاتر حسابرسی،صورت حساب بانکی،صورت ریز بدهکاران و بستانکاران،تراز ازمایشی و..........

3-قابل قبول بودن دفاتر برای تعیین درامد مشمول مالیات به نظر ماموران مالیاتی.اشخاص حقوقی باید دفاتر خود را بر اساس ایین نامه تحریر دفاتر تهیه نمایند.به عنوان مثال دفاتر در سال قبل پلمپ شود،از لاک استفاده نشود،اعداد و نوشته ها عوض نشوند،جای خالی در دفتر روزنامه بیش از حد مجاز نباشد.

ماموران مالیاتی در موقع حسابرسی بززسی می نمایند که دفاتر بر اساس ایین نامه تحریر دفاتر تهیه شده است یا خیر اگر دفاتر بر اساس ایین نامه باشد حسابرسی خود را انجام داده در غیر این صورت دفاتر مردود می گردد.

4-در صورت مردود شدن دفاتر ظرف 30 روز به هیئت 3 نفره موضوع ماده 97 بند 3 محاسبه شود این هیئت دفاتر و اسناد را بررسی و در صورتی که ایرادات و مشکلات دفاتر کم اهمییت باشد و امکان محاسبه درامد مشمول مالیات وجود داشته باشد نظر به قبولی دفاتر رااعلام می دارد.

2-تعیین درامد مشمول مالیات به روش الراس:

1-عدم تحویل اظهارنامه مالیاتی درمهلت مقرر.

2-عدم ارائه دفاتر و اسناد به ماموران مالیاتی در موقع حسابرسی مالیاتی

3-قابل قبول نبودن دفاتر به نظر ماموران مالیاتی و هیئت 3 نفره

نحوه حسابرسی مالیاتی در صورتی که دفاتر شرکت قابل قبول باشند:در صورتی که دفاتر شرکت قابل قبول باشند ماموران مالیاتی برای حسابرسی بیشتر به حساب سود وزیان رسیدگی می کنند و مدارک هزینه ها را بررسی می نمایند هزینه های قابل قبول باید دارای شرایط زیر باشند:

1-جهت اهداف شرکت باشند          2- مربوط به دوره مالی باشند

3-مبلغ ان در حد متعارف باشد       4- متکی به مدرک باشد

اگر هزینه ها شرایط بالا را نداشته باشند به عنوان هزینه غیر قابل قبول تلقی می گردد و ازجمع هزینه ها کسر می گردد در نتیجه سود زیاد می شود و بر اساس ان مالیات محاسبه می شود.

مسئله:1- شرکت سهامی خاص رشت برای سال مالی 88 اظهار نامه خود را با ذکر مبلغ 40000000 به موقع تحویل می دهد در موقع حسابرسی مالیاتی دفاتر و اسناد را ارائه می دهد که مورد قبول واقع می شوند.ماموران مالیاتی در موقع حسابرسی خود مبلغ 30000000 ریال از هزینه های شرکت راغیر قابل قبول محاسبه می کنند.مطلوب است محاسبه درامد مشمول مالیات و مالیات.

2-بافرض اینکه در مسئله بالا شرکت اظهارنامه خود را باذکر 20000000ریال زیان تحویل داده است.

درامد مشمول مالیات=هزینه های غیر قابل قبول + سود(زیان)ابرازی

    درامد مشمول مالیات     70000000=30000000+40000000

              مالیات                17500000=25%×70000000

2-          

درامد مشمول مالیات        10000000=30000000+20000000-

مالیات       2000000=25%×10000000

مثال:شرکت البرز برای دوره مالی 88 اظهارنامه خود را با ذکر مبلغ 35000000زیان تحویل می دهد در موقع رسیدگی مالیاتی دفاتر را ارائه می دهد دفاتر مورد قبول قرار می گیرند و از هزینه های شرکت 20000000غیر قابل قبول می باشد درامد مشمول مالیات را حساب کنید.

زیان مورد قبول که مالیات ندارد. 15000000-=20000000+35000000-

نکته مهم :از زیان مورد قبول اداره مالیاتی از سود سال یا سالهای بعد کسر می شود یعنی مانند هزینه از درامد کسر می شود.

روش تعیین مالیات به روش الراس: در موارد زیر مالیات به روش الراس تعیین می شود:

ا-عدم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر

2-عدم ارائه دفاتر و اسناد به ماموران مالیاتی در موقع حسابرسی مالیاتی

3-دفاتر از نظر ماموران مالیاتی وهیئت 3 نفره قابل قبول نباشند

توضیح:در صورتی که روش الراس انتخاب شود اداره امور مالیاتی با استفاده از فرمول زیر درامد مشمول مالیات را تعیین می کند:

نرخ مالیات 25%×درامد مشمول مالیات=ضریب شغلی×درامد فروش

مثال:شرکت سهامی زاگرس برای دوره مالی 88 اظهارنامه خود را با ذکر مبلغ  900000000 ریال فروش و مبلغ 20000000 ریال سود خالص به موقع تحویل داده است.در مقع حسابرسی مالیاتی دفاتر را ارائه می دهد.دفاتر از نظر ماموران مالیاتی و هیوت 3 نفره مردود واقع می شوند.ضریب شغلی 10% است مالیات را حساب کنید.

              مالیات           22500000=25%×90000000=10%×900000000

مثال:شرکت سهامی ال یمین برای دوره مالی سال88 اظهارنامه خود را با ذکر40000000 ریال سود خالص به موقع تحویل می دهد در موقع حسابرسی مالیاتی دفاتر واسناد را ارائه نمی کند اگر کل درامد 300000000ریال و ضریب شغلی 12% باشد مالیات شرکت را حصاب کنید.

مالیات       10000000=25%×40000000

نکته:اگر سود ابرازی معدی بیشتر از درامد مشمول مالیات محاسبه شده باشد سود ابرازی ملاک محاسبه مالیات قرار می گیرد.

ضریب شغلی:همه ساله با همکاری سازمان امور مالیاتی ومجامع امور صنفی و نظام پزشکی و نظام مهندسی وغیره برای تمام شغلهای موجود در جامعه ضریبی تعیین می شود این ضریب گویای این است که با انجام خدمت یا فروش کالابه میزان مشخص شده سود خالص یا درامد مشمول مالیات عاید معدی می گردد.

جرائم مالیاتی:

1-جریمه عدم تحویل به موقع اظهار نامه مالیاتی 40% اصل مالیات است

2-جریمه عدم ارائه حساب سود و زیان 20%اصل مالیات است

3-جریمه عدم ارائه دفاتر 20%اصل مالیات است

4-جریمه مردود شدن دفاتر 10%اصل مالیات و قابل بخشش است.

مثال:شرکت سهامی امکان برای دوره مالی سال 88 اظهارنامه مالیاتی خود را تحویل می دهد سود ابرازی 30000000 ریال دفاتر را ارائه می دهد دفاتر مردود اعلام می شود فروش شرکت 400000000ریال و ضریب شغلی 20%است.درامدمشمول مالیات و مالیات و جرائم را حساب کنید.

درامد مشمول مالیات      80000000=20%×400000000

مالیات       20000000=25%×80000000

جریمه      2000000=10%×20000000

مثال: شرکت سهامی کوشش برای سال مالی 88 اظهارنامه مالیاتی را تحویل نمی دهد فروش براوردی توسط مامور مالیاتی 500000000 ریال وضریب شغلی 20% است.مالیات و جرائم را حساب کنید.

مشمول مالیات            100000000=20%×500000000

مالیات                       25000000=25%×100000000

10000000=40%×25000000

5000000=20%×25000000

5000000=20%×25000000

                                       20000000 جمع جریمه ها

45000000=25000000+20000000 جمع مالیات و جریمه

استهلاک:هزینه استهلاک جز هزینه های ثابت و قابل قبول می باشد در قانون مالیاتهای مستقیم مواد 150 و 151 در مورد ترز محاسبه و جدول اصلاحات توضیح کامل داده است.

استهلاک دارایی ها: 1- ان قسمت از دارایی های ثابت که بر اثر استفاده یا گذر زمان یا سایر عوامل قابل استهلاک است  2- ماخذ محاسبه استهلاک قیمت تمام شده دارایی است   3-استهلاک از تاریخی محاسبه می شود که دارایی برای بهره برداری در اختیار موسسه قرار می گیرد و اگر دارایی در خلال ماه در اختیار موسسه قرار می گیرد استهلاک از اول ماه بعد محاسبه می شود.

نرخ استهلاک :در قانون مالیاتهای مستقیم برای محاسبه استهلاک نرخهای زیر معین شده است:1- محاسبه استهلاک به روش مستقیم   2-محاسبه استهلاک به روش نزولی.

محاسبه استهلاک به روش مستقیم:در این روش بهای تمام شده دارایی به عمر مفید تقسیم می گردد و استهلاک هر سال تعیین می شود در این روش استهلاک همه ی سالها برابر خواهد بود ضمنا در قانون مالیات ارزش دارایی ها صفر منظور می شود.       بهای تمام شده÷عمر مفید

مثال: شرکت سهامی شکوه یک دارایی در تاریخ 86/4/8 کرد و از 86/6/5 مورد بهره برداری قرار می دهد بهای تمام شده دارایی 150000000 و عمر مفید 10 سال است می باشد

استهلاک سالیانه     15000000=10÷150000000

1ستهلاک سال 86          7500000=12÷6×15000000

2- روش نزولی: در این روش بها ی تمام شده – استهلاک انباشده گردیده و در نرخ استهلاک ضرب می شود در این روش استهلاک سال اول بیشتر از سالهای بعدی است.

مثال: شرکت سهامی شاداب یک دارایی در تاریخ 86/3/16خریداری و 86/4/3مورد بهره برداری قرار می دهد استهلاک به روش نزولی به نرخ 20% می باشد بهای تمام شده 200000000 است

استهلاک سال 86         26666666=12÷8×40000000=20%×200000000

استهلاک سال 87        34680000=20%×(26666666-200000000)

استهلاک سال 88         27730000=20%(61340000-200000000)

نکات مهم استهلاک:1- هزینه های مربوط به تغییر یا تعمیر اساسی دارایی قابل لستهلاک جز قیمت تمام شده محصوب می شود

2- موسسات می توانند هزینه های نرم افزاری خود را حداکثر تا 5 سال مستهلک کنند

3- موسسات می توانند ان مقدار از دارایی های ثابت و استهلاک پذیر را که برای باز سازی یا جایگزینی خطوط تولید یا توسعه و تکمیل خریداری نموده اند با دو برابر نرخ استهلاک روش نزولی یا نصف مدت روش مستقیم استهلاک مربوطه را محاسبه کنند.

منبع : محمد امین رئوف