حسابداری تجارت الکترونیک
فناوری اطلاعات، منابع اطلاعاتی گوناگونی در اختیار کاربران قرار میدهد که براساس آن، نیاز به صورتهای مالی سنتی کاهش مییابد و حسابرسان به تفکر در مورد نحوه انجام حسابرسی واداشته میشوند.
تغییرات فناوری (مانند گزارشگری لحظه به لحظه فعالیت، مبادله الکترونیک دادهها، هوش مصنوعی، زبان گزارشگری جامع واحد تجاری) مخاطرات جدیدی را برای حسابرسی به وجود آورده که از مهمترین آنها، از دست رفتن اهمیت نسبی صورتهای مالی سالانه نزد استفادهکنندگان و بهویژه سرمایهگذاران و منسوخ شدن اطلاعات تاریخی است.
یکی از این تغییرات، پدیده «تجارت الکترونیک» است. از آنجا که در محیط الکترونیک، بیشتر شواهد تنها به صورت الکترونیک در دسترس خواهد بود، از این رو، تغییر در رویههای حسابرسی نیز احساس میشود. تجارت الکترونیک به عنوان یکی از پیامدهای فناوری اطلاعات برای حسابرسان، مزایا و معایبی دارد وحسابرسی مستمر به عنوان راهکاری برای حسابرسی در چنین محیطهایی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
مقدمه
یکی از الزامات جا‌معه‌ای پویا و سالم برای فعالیتهای مالی و اقتصادی، وجود فضای مطمئن و امن است. حسابرسان با دانش و تجربه خود، توانایی ایجاد چنین فضایی را دارند. بیش از صد سال است که حسابداران حرفهای خدمات حسابرسی و اعتباربخشی را ارائه میدهند (۲۰۰۴ (N. Zhao & C. Yen.
امروزه حسابرسی، نقش مهم و حساسی در جوامع بهعهده دارد. یکی از نقشهای حسابرسی، ایجاد ارزش‌افزوده برای شرکت از طریق کاهش هزینه تامین مالی یا افزایش در قیمت سهام شرکت است. با توجه به اهمیت حسابرسی، توجه به ریسکهای حسابرسی نیز ضروری به نظر میرسد. یکی از این ریسکها، پیشرفت فناوری اطلاعات و بهویژه تجارت الکترونیک است. فناوری اطلاعات، منابع اطلاعاتی گوناگونی در اختیار کاربران قرار میدهد که براساس آن نیاز به صورتهای مالی سنتی و در نتیجه، کفایت حسابرسی سنتی کاهش مییابد.
فناوریهای مربوط به تجارت الکترونیک، فرایندهای خرید، فروش، ارائه خدمات به مشتریان و حتی نحوه سرمایهگذاری در شرکتها را تحت تاثیر قرار میدهد (۲۰۰۴ Abou-Musa). در‌نتیجه فناوری اطلاعات، نحوه تهیه، حسابرسی و استفاده از صورتهای مالی تغییر میکند. این تغییرات، ریسکهای جدیدی را متوجه حسابرسی میکند که مهمترین آنها شامل موارد زیر است:
از دست رفتن اهمیت نسبی صورتهای مالی سالانه نزد استفادهکنندگان بهویژه سرمایهگذاران، و
منسوخ شدن اطلاعات تاریخی.
تجارت الکترونیک به عنوان پیامد پیشرفت فناوری اطلاعات، شامل تمام فعالیتهای تجاری است که با استفاده از برنامههای کاربردیِ رایانهای انجام میشود. این فعالیتها ممکن است شامل: فروش مستقیم الکترونیکی، مدیریت ارتباط با مشتری، مدیریت زنجیره تامین و استفاده از اینترنت به عنوان ابزاری برای انجام مبادلات تجاری باشد.
بولتن شماره ۳ هیئت رویههای حسابرسی با عنوان «تجارت الکترونیک؛ شناخت ریسک صورتهای مالی(۲۰۰۱ )»، راهکارهای مناسبی برای حسابرسی تجارت الکترونیک ارائه داده است. یکی از الزامات مهم حسابرسی در این محیط، طراحی صحیح فرایندهای حسابرسی است؛ چون بیشتر شواهد، تنها به صورت الکترونیک در دسترس خواهد بود. حسابرسان مستقل باید بتوانند صحت و کفایت این شواهد را ارزیابی کنند. از این رو، به ناچار افزون بر کسب مهارتهای گذشته در تشخیص اعتبار، صحت و کامل بودن ثبتهای حسابداری، نیاز به مهارتهای فنی لازم برای حسابرسی تجارت الکترونیک نیز احساس میشود.
با گسترش روزافزون استفاده از فناوری اطلاعات در علوم مختلف، علوم مالی نیز ناچار به پذیرش این موضوع هستند. در این میان میتوان به ۴ مورد از کاربردهای فناوری اطلاعات در علوم مالی اشاره کرد که ممکن است به نوعی به عنوان چالشهای جدید رشته حسابرسی مطرح باشد.
۱٫ گزارشگریِ برخط فعالیت: وظیفه اصلی حسابرسی، اظهار نظر درباره مطلوب (منصفانه) بودن صورتهای مالی است. این موضوع از طریق توجه به اصول پذیرفته شده حسابداری بهعنوان معیار و استفاده از استانداردهای حسابرسی برای انجام صحیح و کامل حسابرسی، به دست میآید. به دلیل زمانبر و هزینه بر بودن، صورتهای مالی سنتی را فقط چند بار در سال میتوان تهیه، حسابرسی و منتشر کرد. با پیدایش فناوری اطلاعات، هم اکنون بسیاری از رویدادها بدون مستندات کاغذی و به صورت الکترونیکی ثبت میشوند و تمام‌فرایندهای خرید، فروش، تولید و … بدون هیچگونه مستندات کاغذی و تنها در عرض چند ثانیه ثبت و بایگانی میشوند. با توجه به درنظر گرفتن این موضوع و اینکه حسابرسی سنتی بر مبنای رسیدگی به شواهد کاغذی صورت میگیرد، تغییر در فرایندهای حسابرسی برای انطباق با حسابداری الکترونیک، ضروری است.
۲٫ مبادله الکترونیک دادهها: فرایند مبادله الکترونیک دادهها تاثیر شگرفی بر مبادلات، اطلاعات و … دارد. هدف از مبادله الکترونیک دادهها فراهم آوردن امکانات انجام تجارت بدون مستندات کاغذی برای صرفهجویی در هزینه و زمان شرکتها بود (۲۰۰۴ N. Zhao & C. Yen,(. ولی با کشف دیگر کاربردهای این فناوری، کارامدتر شدن زنجیره تامین مواد و عرضه محصول، کاهش ریسکهای مربوط به نقدینگی و استفاده از اطلاعات به وسیله سرمایهگذاران نیز پدید آمد.
با توجه به دسترسی تامین کنندگان مالی به پایگاههای اطلاعاتی شرکت، علا‌قه به صورتهای مالی سالانه تاریخی و اظهارنظرهای حسابرس در مورد آن کاهش یافته است و در عوض سرمایهگذاران به دنبال اطمینان از معتبر بودن اطلاعات موجود در پایگاههای اطلاعاتی شرکت هستند که با توجه به مهم بودن نیازهای استفاده کنندگان، این مورد نیز مستلزم تغییراتی در فرایند حسابرسی کنونی است.
۳٫ هوش مصنوعی: سیستمهای خبره گروهی ازنرم افزارها هستند که به منظور استفاده در حسابداری به کار می روند. این سیستمها برنامههایی کاربردی اند که در حل مسائلی که طبیعتاً مستلزم مهارتها و تخصص افراد است، از حقایق، دانش و روشهای مناسب با استفاده از پایگاه دانش خود، بهره می برند.
باید یاداوری کرد که از این سیستمها می توان در حسابرسی نیز استفاده کرد که نمونه آن برنامه پردازش تهیه شده به وسیله موسسه های حسابرسی است که ریسک حسابرسی صاحبکار را بر مبنای پیچیدگی محیط پردازشگری رایانهای صاحبکار، طبقه بندی می کند.
۴٫ زبان جامع گزارشگری واحد تجاری: این زبان به زودی نحوه تهیه، گزارشگری واستفاده از اطلاعات شرکت را به طور کامل تغییر خواهد داد (۲۰۰۴ Yen )کمیسیون بورس و اوراق بهادار امریکا(SEC) نیز استفاده از این زبان را برای گزارشهای اطلاعات اصلی( K-10)ها مجاز شمرده است. حسابرسی سنتی با روشهای کنونی با این زبان سازگار نیست. با این حال، حسابرسان نیز میتوانند از این زبان برای کاهش هزینه های حسابرسی استفاده کنند.
بنابر بیانیه استاندارد حسابرسی شماره ۹۴ هیئت استانداردهای حسابرسی امریکا(ASB)، فناوری اطلاعات، ۵ جزء از فرایند کنترلهای داخلی را تحت تاثیر قرار داده است. این ۵ جزء شامل: محیط کنترل، ارزیابی احتمال ریسک، فعالیتهای کنترل، اطلاعات، ارتباطات و نظارت است(یعقوب نژاد و طاهری،۱۳۸۱). از این رو در این استاندارد، توجه حسابرس به ۵ موضوع زیر جلب شده است:
۱٫ آثار فناوری اطلاعات بر سیستم کنترلهای داخلی،
۲٫ کسب شناخت و ارزیابی حسابرس از سیستم فناوری اطلاعات،
۳٫ انواع کنترلهای سیستم فناوری اطلاعات که از نظر حسابرس با اهمیت اند،
۴٫ استفاده از خدمات کارشناسان، و
۵٫ درک حسابرس از فرایند سیستم.
فدراسیون بینالمللی حسابداران (IFAC) در سال ۲۰۰۲ اعلام کرده است که واژه تجارت الکترونیک(E-commerce) باید جایگزین واژه دادوستد الکترونیک(E-business) شود. منظور از تجارت الکترونیک فراهم سازی و توزیع کالاها و خدمات در اینترنت با استفاده از فناوری دیجیتال است، اما دادوستد الکترونیک شامل تمام فعالیتهایی است که توسط شرکت از طریق اینترنت صورت میپذیرد (۲۰۰۴ Abou-Musa ).
پیشرفت سریع در تجارت الکترونیک روشهای سنتی تجارت را بهشدت تحت تاثیر قرار داده است؛ بنابراین حسابداران حرفهای باید از اثرات این پیشرفتها بر عملیات و حرفه خود آگاهی داشته باشند و مهارتهای لازم رابرای استفاده از فناوری اطلاعات به دست آورند تا بتوانند به موضوعهای جدید مانند مسائل اینترنتی مربوط به مالیات، تقلب الکترونیک و حسابرسی مبادلات الکترونیکی بپردازند.
از جمله اثرات تجارت الکترونیک میتوان به: تغییرات در ساختار سازمانی، نوع مشارکت و توافقهای تجاری، ساز و کارها و الگوهای ارائه کالاها و خدمات، قوانین و مقررات جاری در شرکتها، نقش و مسئولیتهای کارکنان، سطوح مدیریت، ویژگیهای کارکنان، انجام تجارت، سیستمهای حسابداری، فرایندهای شرکت و شواهد موجود در پشتیبانی معاملات اشاره کرد. این تغییرات تاثیر زیادی برحرفه حسابداری و حسابرسی دارد و فرصتها و ریسکهایی را فراروی حسابداران و حسابرسان قرار داده است.
پیادهسازی تجارت الکترونیک، ابزار و روشهای جدیدی برای کاهش هزینهها، ارتباط موثرتر، افزایش فروش و بهبود کارایی و اثربخشی عملیاتی در اختیار سازمانها قرار میدهد. یکی از اثرها و مزایای تجارت الکترونیک کمک به جهانی شدن است. تجارت الکترونیک نیاز به مکان و زمان خاصی ندارد و هرکس در هر زمان و مکانی میتواند با استفاده از آن نیازهای اطلاعاتی خود را براورده سازد. بعضی از مزایای تجارت الکترونیک به شرح زیر است:
سوداوری و کاهش هزینه: از طریق فرایندهای الکترونیکی مانند مبادله سهام، مبادله پول و…،
سرعت: از طریق افزایش در سرعت انتشار اطلاعات و کمک به تصمیمگیری مدیران و سایر استفاده کنندگان،
فرصتهای جدید و ایجاد ارزش: از طریق انعطاف پذیری، تمرکز و نوآوری بر روی اینترنت.
طبق براوردهای روزنامه نیویورکتایمز، مبادلا‌تی که در سال ۲۰۰۴ به وسیله تجارت الکترونیک صورت گرفته، از مرز ۳/۷ میلیارد دلار گذشته است و براورد می شود که در آینده ای نزدیک، ۶۶ درصد مبادلات اقتصادی امریکا به وسیله تجارت الکترونیک انجام شود. با رشد روزافزون استفاده از تجارت الکترونیک، تا چند سال آینده می توان شاهد بود که تمام مبادلات در کشورهای توسعه یافته بهصورت الکترونیک انجام شود. این موضوع، حسابرسان را وادار میکند تا در مورد تاثیر پیادهسازی تجارت الکترونیک بر مشتریان، نحوه عمل و نحوه حسابرسی صورتهای مالی بیشتر مطالعه و بررسی کنند.
یکی از ویژگیهای تجارت الکترونیک، مبادله الکترونیک دادههاست. برای ایجاد محیط کنترل شده به منظور انجام مبادلات الکترونیکی، نیاز به تشریک مساعی بین حسابرسان مالی، حسابرسان عملیاتی و حسابرسان فناوری اطلاعات است. دانش فناوری اطلاعات در بازار آینده برای حسابرسان صورتهای مالی، مزایای منحصر به فردی را دربر دارد. بسیاری از موسسه های حسابرسی، خدماتی به جز اعتباردهی (از قبیل: طراحی و پیادهسازی نرمافزارهای تجارت الکترونیک، ترکیب با سیستمهای حسابداری و میزبانی پایگاه اطلاع رسانی مشتریان) را انجام داده و می دهند(۲۰۰۴ Abou-Musa).
تجارت الکترونیک ریسکهای خاص خود دارد. اخیراً در پژوهش انجام شده با حضور ۱۶۰۰ کارشناس امنیت و فناوری اطلاعات در ۵۰ کشور جهان، مشاهده شد که شرکتهای دارای ارتباط الکترونیک ۳ برابر سایر شرکتها، در معرض از بین رفتن اطلاعات، سرقت اطلاعات و دسترسی افراد غیر مجاز به اطلاعات قرار دارند.
فدراسیون بین المللی حسابداران در سال ۲۰۰۲ مخاطرههای مربوط به دادوستد الکترونیک را به دو گروه اصلی طبقهبندی کرد: ریسکهای فناوری اطلاعات دادوستد الکترونیک و ریسکهای قانونی دادوستد الکترونیک.
شکل ۱ نشان دهنده انواع ریسکهای مربوط به داد وستد الکترونیک است.
براساس بیانیه فدراسیون بینالمللی حسابداران (IFAC ) ریسکهای فناوری اطلاعات به شرح زیر طبقهبندی شده است:
۱. ریسک زیربنایی فناوری اطلاعات، مربوط به مناسب بودن ساختار فناوری به کار گرفته شده برای پردازش اطلاعات میشود. نمونههایی از این ریسکها به شرح زیر است:
ارزیابیهای نادرست امنیت فیزیکی که از سرقت، دسترسی غیرمجاز یا افشای نادرست اطلاعات پیشگیری نمیکند،
آسیبپذیری نسبت به گرمای بالا، آتش و سایر خطرات فیزیکی،
عدم کفایت طراحی و فرایندهای لازم یا نادرست بودن آنها،
نبود فرایندهای پشتیبان به‌اندازه کافی، و
پیکربندی و بررسی ناکافی دیوارههای آتش (موانع)در برابر تلا‌شهای غیرمجاز و پنهان کردن ناکافی.
۲. ریسک مربوط به برنامههای کاربردی فناوری اطلاعات از قبیل:
اشکالا‌ت و خطاهایی در استفاده از فناوری اطلاعات،
تغییرات ناموزون یا ثبت نشده در برنامه،
طراحی ناکافی و نامناسب فرمانها،
پردازش و کنترلهای خروجی در استفاده از فناوری اطلاعات،و
فرایندهای ناکافی در اطمینان از امنیت نرم افزار.
۳٫ ریسکهای مربوط به فرایند تجاری فناوری اطلاعات از قبیل:
شفاف نبودن جریان دادهها،
ترکیب ناکافی سیستمها،و
تعیین فرایندهای کنترل در فواصل بین فرایندهای فرعی.
یکی از مسئولیتهای مدیریت، اطمیناندهی از اجرای قوانین و مقررات در عملیات شرکت است. با توجه به تفاوت قوانین و مقررات در کشورهای مختلف و ناممکن بودن تجمیع آنها، استفاده از دادوستد الکترونیک میتواند ریسکها و هزینههای زیادی را متوجه شرکت سازد. برخی از این تفاوتها ممکن است شامل: تفاوت در قوانین و مقررات مربوط به داراییهای معنوی مانند حق امتیاز، حق انتشار و علا‌ئم تجاری (برند)، عقد قرارداد با ارائه دهندگان خدمات اینترنتی و مالکیت نرم افزارهای خریداری شده باشد.
مدیریت موظف به تطبیق فعالیتهای برنامه ریزی شده با قوانین مربوط به آن منطقه است. روشن است که ثبت قانونی موسسه، مبنای عملیات، منبع کالاها و خدمات و مشتریان در کشورهای مختلف، متفاوت است (۲۰۰۴ Abou-Musa ). در برخی از موارد تعیین اینکه قوانین کدامیک از کشورها در رابطه با فعالیتهای بین المللی اعمال شود، بسیار مشکل است و عدم رعایت قوانین هر یک از کشورها ممکن است سبب تعلق جرایم و هزینههای زیادی به شرکت گردد.
افزون بر این در بسیاری از کشورها، قانون مدونی در رابطه با تجارت الکترونیک وجود ندارد. همچنین ممکن است که برخی از محاسبههای مربوط به مالیاتها و بیمه بهطور صحیح و مناسب نباشد.
حسابرسان باید ریسکهای ممکن را که منجر به اظهارات نادرست در صورتهای مالی میشود، شناسایی و ارزیابی کنند. بولتن شماره سوم «دانش تجربی، شناسائی و ارزیابی ریسک و مهارتها و دانش خاص» در سال ۲۰۰۱، به بیان این موضوع میپردازد. در پیوست این بولتن، به موارد زیر بهعنوان موضوعهای درخور توجه در محیط تجارت الکترونیک اشاره شده است:
سیستم حسابداری و سیستم کنترلهای داخلی،
حجم، سرعت و ماهیت مبادلات پردازش شده،
نیازهای مالیاتی، قانونی و حقوقی که موسسه باید آنها را رفع کند،
رویههای حسابداری که موسسه آنها را به کار گرفته است، و
توجه به اینکه آیا موسسه، سازمانی دایر است؟ ( توجه به تداوم فعالیت موسسه).
حسابرس سیستمهای اطلاعاتی باید وسعت عمل و هدف بررسی تجارت الکترونیک را صریحاً مشخص کند و با صاحبکار در میان بگذارد. استفاده از سایر کارشناسان نیز باید بسته به نیاز، به اطلاع صاحبکار برسد.
طبق بیانیه مزبور، حسابرسی تجارت الکترونیک برخط، هدفهای اولیه زیر را در بردارد:
۱٫ تایید دریافت، تولید و فاکتورکردن صحیح تمام سفارشهای برخط درثبتهای حسابداری، و
۲٫ ارزیابی کنترل دسترسی به قلمروهای اختصاصی افراد.
افزون بر این دو مورد، هدفهای ثانویه زیر نیز به عنوان هدفهای اصلی تجارت الکترونیک آورده شده است:
۱٫ تحلیل روند سفارشهای برخط،
۲٫ شناسایی مشتریان از دست رفته،
۳٫ اثبات مقادیر منظور شده برای تبلیغات دیگران بر روی پایگاه اطلاع رسانی شرکت،
۴٫ تحلیل ترافیک میزبان شبکه اینترنت در اثبات دعاوی مدیریت در رابطه با قابلیت دسترسی،
۵٫ ثبات و موفقیت پایگاه اطلاع رسانی، و
۶٫ ارزیابی کارایی نسخ پشتیبان شرکت.
دستیابی به این هدفها برای شرکت ارزش افزوده ایجاد می کند و برای رسیدن به هدفها، حسابرسان باید ماهیت اطلاعات الکترونیک و نحوه دسترسی به داده های مربوط به آن را دریابند.
حسابرسی مستمر؛ راهکاری برای حسابرسی تجارت الکترونیک
به منظور اطلاع رسانی بهنگام و مفید برای استفاده کنندگان، حسابرسان باید امنیت، صحت و اعتبار اطلاعات مالی را به موقع تضمین کنند. اما حرفه حسابرسی در تامین نیازهای اطلاعاتی کاربران آنی اطلاعات مالی، کند شده است و از این روست که مفهوم‌جدیدی در حسابرسی با عنوان حسابرسی مستمر ایجاد شده است.
انجمن حسابداران خبره کانادا (CICA ) حسابرسی مستمر را روشی تعریف میکند که حسابرسان مستقل را قادر میسازد تا توسط مجموعه گزارشهای حسابرسی که همزمان یا کمی بعد از وقوع رویدادی منتشر میشود، تاییدیه کتبی در یک موضوع معین مبنی بر صحت آن رویداد یا موضوع را ارائه دهند.
برخی از کاربردهای حسابرسی مستمر در تجارت الکترونیک به شرح زیر است (مدرس و دیلمی،۱۳۸۳):
۱٫ اطمینانبخشی مستمر درباره معتبر، کامل و مردودپذیر نبودن مبادلات تجارت الکترونیک،
۲٫ اطمینانبخشی مستمر درباره کنترلهای موجود در سیستمهای تجارت الکترونیک،
۳٫ اطمینانبخشی مستمر درباره اجرای مفاد قراردادهای بدهی،
۴٫ اطمینانبخشی مستمر درباره امنیت پایگاههای اطلاع رسانی دربرگیرنده گزارشهای حاوی اطلاعات بااهمیت برای تصمیمگیری،
۵٫ اطمینانبخشی مستمر درباره اثربخشی کنترلهای موجود در پایگاههای اطلاعاتی که برای تجارت الکترونیک و سایر هدفها در دسترس عموم قرار دارند. بر طبق رهنمود شبکه اینترنت که از سوی انجمن حسابداران رسمی امریکا (AICPA)منتشر شده است، حسابرسان در صورتی میتوانند حسابرسی سنتی را انجام دهند که بیشتر اطلاعات تنها به شکل الکترونیک در دسترس باشد. در حسابرسی مستمر، اتکاپذیری سیستم باید بیشتر باشد، زیرا حسابرس زمان کمی برای رویارویی با نابسامانیها و اشتباهها دارد (مدرس و دیلمی،۱۳۸۳).
حسابرسی مستمر و حسابرسی سنتی هر دو جزو خدمات اطمینانبخشی محسوب میشوند. یعنی هر دو به دنبال افزایش کیفیت اطلاعات یا محتوای اطلاعاتی در جهت بهبود تصمیمات هستند. همانندی دیگر این دو حسابرسی، اقلام تحت پوشش است بدین صورت که هر دو، صورتهای مالی اساسی (شامل: ترازنامه، صورت سود وزیان، صورت حقوق صاحبان سهام و صورت جریانهای نقدی) را تائید می کنند و دیگر تشابه آنها در استفاده از اصول پذیرفته شده حسابداری به عنوان معیار صحت است.
وجوه تفاوت و همانندیهای حسابرسی مستمر و سنتی و همچنین ویژگیهای حسابرسی مستمر در جدول ۱ خلاصه شده است.
حسابرسی سنتی، بیشتر در سیستمهای اطلاعاتی کاغذی انجام می شود، اما حسابرسی سنتی را تنها زمانی می توان انجام داد که بیشتر اطلاعات به شکل الکترونیک موجود باشد. دیگر اینکه حسابرسی مستمر را معمولاً یکبار در سال، انجام می دهند که مستلزم صرف زمان و برنامه ریزی و همکاری زیاد شرکت است اما حسابرسی مستمر در فواصل زمانی کوتاه و یا حتی فوری انجام پذیر است.
مهمترین مزیت حسابرسی مستمر، ارائه گزارشهای بهنگام درباره اطمینان از صحت صورتهای مالی برای استفاده کنندگان است. از دیگر مزایای آن می توان به کاهش هزینه های حسابرسی در طول زمان، رضایت استفاده کنندگان و کمک به تصمیمگیری و… اشاره کرد.
باید توجه داشت که حسابرسی مستمر محدودیتهایی نیز دارد که از جمله آنها نبود استانداردها و دستورعملهای مدون و کامل برای انجام حسابرسی است.
نتیجه گیری
موج جدید فناوری اطلاعات، روزبه روز از ارزش ذاتی صورتهای مالی سالانه می کاهد. این موضوع باعث کاهش درامد موسسه های حسابرسی از محل خدمات اعتباربخشی شده است. حرفه حسابرسی یا باید این کاهش درامد را به عنوان یک واقعیت اساسی بپذیرد یا در خدمتی که به جامعه ارائه می دهد اصلاحات اساسی به عمل آورد.
به منظور حرکت به سوی تطبیق با تغییرات در فناوری، دو تغییر بنیادی در فرایند حسابرسی رخ داده است. اولین تغییر، گرایش به ارزیابی فرایندها و عملیات شرکت و تغییر دوم حرکت به سمت تاکید بیشتر بر سیستم کنترلهای داخلی مرتبط با اتکاپذیری سیستم های اطلاعاتی است(عرب مازار یزدی، ۱۳۸۵).
تجارت الکترونیک به عنوان یکی از پیامدهای فناوری اطلاعات، چالشهای جدیدی را فراروی حسابرسان قرار داده است. از این رو، روشهای دستی کنونی برای عصر الکترونیک کارامد نیست (۲۰۰۴ Abou-Musa ). حسابرسان مستقل باید بدانند فناوری پیشرفته، چگونه فرایندهای حسابرسی را تحت تاثیر قرار می دهد. آنان باید مهارتها و دانش لازم را به دست آورند تا بتوانند با استفاده از رویه هایی چون فرایند حسابرسی مستمر به حسابرسی معاملات الکترونیک بپردازند.
حسابرسی مستمر به عنوان راهکاری برای حل مسائل پیشروی حسابرسان، راه درست اندیشیدن در مورد پاسخهایی است که سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان در پی آنند (۲۰۰۴ .( N. Zhao & C. Yen.
برای حفظ شهرت و اعتبار حرفه حسابرسی، تغییر افکار حسابرسان برای ورود به محیط گزارشگری مستمر و کسب مهارتها و دانش فنی مورد نیاز برای رفع تقاضاهای چنین محیطی الزامی‌است.
نقل از سایت http://ml-group.ir
