سرمایه گذاران هنگام سرمایه گذاری در سهام
عادی باید بررسی های وسیعی انجام دهند ، به عبارت دیگر، آنها باید عوامل
زیادی را در هنگام سرمایه گذاری مد نظر قرار دهند. گفته می شود که چون آنها
نقدترین دارایی خود را به سهام عادی تبدیل می کنند، از این رو، اغلب در
سهام(سرمایه گذاری) خود نیز بدنبال بازده نقدی می گردند. به عبارتی دیگر،
آنها در مدلهای تصمیم گیری خود، اقلام مربوط به صورت جریانات مورد توجه
قرار می دهند.
البته برخی هم معتقدند که اقلام ترازنامه و صورت سود و
زیان که بر مبنای تعهدی اندازه گیری می شوند، اندازه گیری های مفیدی از
کارایی موسسه بوده و اطلاعات مرتبطی برای پیش بینی فعالیت آتی موسسه و
پرداخت سود فراهم می نمایند. این طرز تفکر، با استدلال جهت گیری های ذاتی و
عمدی که در روشهای حسابداری سنتی برای گزارشگری فعالیتهای اقتصادی وجود
دارد مورد انتقاد قرار می گیرد. یکی از راه های پرهیز از بعضی از این جهت
گیری ها، تاکید بر گزارشگری جریانهای نقدی است تا استفاده کنندگان از
صورتهای مالی بتوانند با توجه به آن پیش بینی های خود را انجام دهند.
سرمایه گذاران بعنوان اصلی ترین استفاده کنندگان صورتهای مالی علاقه مند
هستند تا از بازده نقدی و ریسک سرمایه گذاری خود آگاه شوند. در واقع،
ارزیابی مبالغ، زمان دستیابی و عدم اطمینان مربوط به حصول جریانهای نقدی
خالص ناشی از سرمایه گذاری برای آنان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
در همین ارتباط، معمول است تا اقداماتی برای ارزیابی بازده و ریسک سرمایه
گذاری انجام شود.
اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجوه نقد یا یک صورت که
حاوی جریانات نقد ورودر و خروجی واحد تجاری باشد، می تواند در قضاوت نسبت
به مبلغ، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریانهای وجوه نقد آتی به استفاده
کنندگان صورتهای مالی کمک کند. علاوه بر این، چنین اطلاعاتی در تحلیل
چگونگی ارتباط بین سودآوری واحد تجاری و توان آن جهت ایجاد وجه نقد و مهمتر
از آن، در ارزیابی کیفیت سود تحصیل شده توسط واحد تجاری مفید است.
درک
نحوه ایجاد و مصرف وجه نقد همچنین در ارزیابی ایفای وظیفه مباشرت مدیریت
نیز مفید فایده می باشد. به طور خلاصه، اطلاعات مربوط به ورود و خروج وجه
نقد ناشی از عملیات و فعالیتهای یک واحد تجاری، شالوده بسیاری از
تصمیم‌گیری ها و مبنای بسیاری از قضاوتهای سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و
برخی دیگر از گروه های استفاده کننده از اطلاعات مالی را تشکیل می دهد.
هدف حسابداری: ارائه گردش وجوه نقد
وجوه
نقد از منابع مهم و حیاتی هر واحد تجاری است و ایجاد توازن بین وجوه نقد
در دسترس و نیازهای نقدی، مهمترین عامل سلامت اقتصادی هر واحد تجاری است.
وجه نقد از طریق عملیات عادی و سایر منابع تامین مالی به واحد تجاری وارد
می شود و برای اجرای عملیات، پرداخت سود سهام، بازپرداخت بدهی ها و گسترش
واحد تجاری به مصرف می رسد.
توان و امکان دسترسی هر واحد تجاری به وجه
نقد، مبنای بسیاری از تصمیم گیری ها و قضاوتها درباره آن واحد است. سرمایه
گذاران و اعتبار دهندگان برای برآورد گردش آتی وجوه نقد در یک واحد تجاری
مشخصا به گردش وجوه نقد ناشی از عملیات عادی و فعالیتهای تامین مالی و
سرمایه گذاری اهمیت می دهند.
بر همین اساس، هدف اصلی حسابداری در بیانیه
شماره یک مفاهیم حسابداری مالی عبارت است از ارائه اطلاعاتی که سهامداران و
دیگران را قادر سازد تا در مورد جریانهای نقدی آینده کمک
نماید(هندریکسن،ون بردا،ص391). بند 49 بیانیه مفهومی شماره یک تصریح نموده
است که: گزارشگری مالی باید اطلاعاتی در خصوص چگونگی دستیابی واحد تجاری به
وجوه نقد و مصرف آن، چگونگی استقراض و بازپرداخت آن، چگونگی تامین منابع و
توزیع سود سهام نقدی و دیگر پرداختهای منابع واحد تجاری به مالکان و
دیگران ارائه نماید.
به گفته هیات استانداردهای حسابداری مالی، امید به
دریافت وجوه نقد ( توسط سرمایه گذاران ) تحت تاثیر توانایی واحد تجاری در
ایجاد مقدار کافی وجه نقد قرار خواهد گرفت، تا بدینوسیله واحد تجاری قادر
به پرداخت بدهی های خود در سررسید و تامین سایر نیازهای نقدی عملیاتی خود
باشد و بتواند مجددا سرمایه گذاری کند و سود سهام نقدی بپردازد. لذا
گزارشهای مالی باید اطلاعاتی را ارائه کنند تا سرمایه گذاران، بستانکاران و
سایرین بتوانند به کمک آنها مبلغ، زمان و عدم اطمینان (ریسک) مربوط به
خالص جریانهای نقدی ورودی به واحد تجاری مربوط را برآورد
نمایند.(هندریکسن،ون بردا،ص392)
نحوه ارائه صورت جریان وجوه نقد
معاملات
و سایر رویدادهای متعدد و متنوعی که بر یک واحد تجاری اثر می گذارد در
قالب کلمات و اعداد نسبتا محدودی در صورتهای مالی ارائه می شود. این امر
مستلزم گذر از فرآیند ادغام که لزوما متضمن عمل تفسیر و ساده سازی اطلاعات
است، می باشد. حد مناسب ادغام، بستگی به این امر دارد که افشای جزئیات
بیشتر اطلاعات تا چه حد برای استفاده کنندگان مفید واقع می شود. در واقع،
ارائه صورتهای مالی در قالب ساختار قراردادی فوق، جهت قابل فهم تر شدن و به
عبارتی کاملتر، جهت تسهیل کاربرد اطلاعات مالی برای استفاده کنندگان می
باشد. در این راستا، اطلاعاتی که انتظار می رود برای ارزیابی وضعیت مالی،
عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری حائز بیشترین اهمیت باشد، در
اولویت گزارشگری قرار می گیرند.
گفته شد که: برای تسهیل کاربرد و تجزیه و
تحلیل، طبقه بندی اقلام در صورتهای مالی به نحوی انجام می شود که اقلام با
ماهیت یا نقش مشابه با هم نمایش یابند و از اقلام غیر مشابه تمیز داده
شوند. در این طبقه بندی، این نکته باید مورد توجه قرار گیرد که ارائه اقلام
با خصوصیات مشابه همچون تداوم یا تکرار، ثبات، مخاطره و اتکا پذیری، جدا
از اقلام با خصوصیات غیر مشابه، مفیدتر خواهد بود. طبقه بندی مشابه یا
مرتبط باید به نحوی ارائه شود که وجه تشابه یا ارتباط را به طور برجسته
نشان دهد. بر این اساس، در گزارشگری وجوه نقد، برای جلوگیری از ارائه
اطلاعات انبوه و به منظور ارتقای درک استفاده کنندگان از صورتهای مالی و
کمک به دستیابی به اهداف گزارشگری وجه نقد، لازم است هر یک از جریانهای
نقدی در قالب طبقات همگون که معمولا قابل ارتباط با فعالیتهای اصلی به وجود
آورنده جریانهای نقدی مربوط است، در صورت جریان وجوه نقد انعکاس می یابد.
به عبارتی دیگر، تجزیه و تحلیل لازم برای ارزیابی مبالغ، زمان بندی و ابهام
در مورد جریانهای گذشته گردش وجوه نقد و پیش بینی جریانهای آتی گردش وجوه
نقد، مستلزم دسترسی به اطلاعاتی است که به نحوی معقول در گروه های همگن
طبقه بندی و جداسازی شده باشد.گام اساسی در ارائه طبقه بندی مناسب از صورت
جریان وجوه نقد آن است که اولا، این طبقات به لحاظ محتوایی ارائه دهنده
عناوین انها باشد، به بیان بهتر باید ابتدا از هر طبقه شناخت کافی حاصل
شود، ثانیا، این طبقات برای کسانی که ارائه می شود (استفاده کنندگان
صورتهای مالی) باید قابل فهم باشد و امکان مقایسه پذیری جریانهای نقدی
واحدهای تجاری تجاری مختلف را فراهم سازد.
نحوه ارائه کنونی صورت جریان وجوه نقد و مدل پیشنهادی تحقیق
در
حال حاضر، مطابق با استاندارد حسابداری شماره 2 ایران، صورت جریان وجوه
نقد دارای 5 سرفصل اصلی می باشد که عبارتند از فعالیتهای عملیاتی، بازده
سرمایه گذاریها و سود پرداختی بابت تامین مالی، مالیات بر درآمد، فعالیتهای
سرمایه گذاری و فعالیتهای تامین مالی. در واقع، کمیته تدوین استانداردهای
حسابداری ایران بر مدل 5 بخشی توجه و تاکید دارد. این مدل و اغلب مدلهای
ارائه شده تا کنون، جهت طبقه بندی در صورت جریان صرفا به شکل و عنوان حساب
توجه شده است. به عبارتی دیگر، در این مدلها، ابتدا اقلام وارد شونده به
صورت جریان وجوه نقد تهیه و سپس هر یک از این اقلام، بر مبنای استدلال
استقرایی و اجماع در طبقات تعریف شده جایگذاری می شوند. در این حالت، بدلیل
عدم وجود ملاک دقیق برای طبقه بندی که گاها منجر به همپوشانی طبقات می
شود، انتقادات و دعواهایی بر سر اقلام برخی طبقات وجود دارد. با توجه به
این موضوع، محققین تحقیق مدلی جدید با عنوان مدل 4 بخشی ارائه نمودند که بر
خلاف سایر مدلهای موجود، اقلام صورت جریان وجوه نقد را بر اساس ماهیت
فعالیتهای واحد تجاری در بخشهای مختلف طبقه بندی می نماید. این مدل بر
بنیان تئوری شخصیت قرار داشته، و از این رو، برمبنای 4 وظیفه اصلی واحد
تجاری، چهار طبقه در صورت سود و زیان در نظر می گیرد. این طبقات بهمراه
توضیحات آنها در زیر دسته بند شده است.
الف- بخش بازده سرمایه گذاریها
این بخش شامل دو زیربخش ، یکی بازده سرمایه گذاریهای عملیاتی (جریان وجوه
نقد حاصل از فعالیتهای عملیاتی) و دیگری بازده سرمایه گذاریهای مالی (جریان
وجوه نقد حاصل از فعالیتهای مالی) می باشد.
الف-1- زیر بخش بازده سرمایه گذاریهای عملیاتی ( فعالیتهای عملیاتی)
در
این زیربخش، عمدتا اقلامی ارائه می شود که در محاسبه سود عملیاتی مدنظر
قرار می گیرند. در این راستا، ابتدا سود یا زیان عملیاتی (به روش غیر
مستقیم) در صورت تطبیقی ارائه می شود، سپس اقلامی از داراییها و بدهی های
عملیاتی نظیر حسابهای دریافتنی، موجودی کالا، پیش پرداخت خرید کالا،
حسابهای پرداختنی و پیش دریافت کالا (سرمایه در گردش عملیاتی)، حسب مورد به
سود یا زیان عملیاتی افزوده و یا از آن کاسته می شود. در مواردی که روش
تهیه صورت جریان وجوه نقد مستقیم باشد، درون جریانهای نقدی و برون جریانهای
نقدی به تفکیک در متن صورت جریان وجوه نقد ارائه می گردند.
الف-2- زیر بخش بازده سرمایه گذاریهای مالی (فعالیتهای مالی)
در
این زیربخش، اقلامی ارائه می شود که با سرمایه گذاریهای مالی واحد تجاری
مرتبط است. لذا در این زیربخش، اقلامی نظیر بهره دریافت شده و سود سهام
دریافت شده ارائه می شوند.
ب- بخش سود پرداختی بابت تامین مالی
در
بخش سود پرداختی بابت تامین مالی، وجوه پرداختی بابت سود تامین مالی (سود
پرداختی در ارتباط با ساختار سرمایه) انعکاس می یابد. بعنوان مثال، بهره
پرداخت شده، مالیات پرداخت شده و سود سهام پرداخت شده در این بخش ارائه می
شود. لازم به تاکید است که سود و زیان تسویه بدهی ها نیز در چارچوب بهره
پرداخت شده ارائه می شود.
ج- بخش فعالیتهای سرمایه گذاری
این بخش شامل دو زیربخش، یکی زیربخش فعالیتهای سرمایه گذاری عملیاتی و دیگری زیربخش فعالیتهای سرمایه گذاری مالی می باشد.
ج-1- فعالیتهای سرمایه گذاری عملیاتی
در
این زیربخش، برون جریانها و درون جریانهای نقدی مرتبط با تحصیل و فروش
داراییهای ثابت مشهود و نامشهود انعکاس می یابد. در این بخش، سود و زیان
واگذاری این داراییها ارائه نمی گردد. بلکه صرف بازیافت مبلغ دفتری این
داراییها گزارش می شود. استهلاک داراییهای غیر جاری نیز، بعنوان بازیافت
سرمایه گذاریهای عملیاتی در این بخش ارائه می شود. اعطای وام به کارکنان
واحد تجاری نیز در این بخش ارائه می شود.
ج-2- فعالیتهای سرمایه گذاری مالی
در
این زیربخش، برون جریانها و درون جریانهای نقدی مرتبط با تحصیل و فروش
سرمایه گذاریهای مالی، نظیر تحصیل و فروش سهام یا اوراق قرضه (مشارکت) سایر
واحدهای تجاری و اعطای وام به اشخاص مستقل از واحد تجاری (غیر از کارکنان)
و دریافت اقساط وامهای اعطایی به اشخاص مستقل از واحد تجاری (غیر از
کارکنان) انعکاس می یابد. شایان توجه است که در این زیربخش، سود و زیان غیر
عملیاتی واگذاری سرمایه گذاریهای مالی ارائه نمی گردد، بلکه صرفا بازیافت
مبلغ دفتری این داراییها گزارش می گردد.
د- بخش فعالیتهای تامین مالی
در
این بخش همانند فعالیتهای تامین مالی بر طبق استانداردهای حسابداری شماره 2
ایران، درون جریانها و برون جریانهای نقدی مرتبط با ساختار سرمایه انعکاس
می یابد. با این تفاوت که، طبق مدل پیشنهادی تحقیق، مزایای پایان خدمت
پرداخت شده کارکنان به عنوان یک منبع تامین مالی واحد تجاری در این بخش
انعکاس می یابد. نمونه ای از نحوه ارائه صورت جریان وجوه نقد به روش غیر
مستقیم بر طبق مدل پیشنهادی تحقیق در نگاره 1 ارائه شده است.
نگاره 1 نمونه نحوه ارائه صورت جریان وجوه نقد به روش غیر مستقیم بر طبق مدل پیشنهادی تحقیق(مدل چهار بخشی)
بازده سرمایه گذاریها :
فعالیتهای عملیاتی :
جریان خالص ورود وجوه نقد حاصل از فعالیتهای عملیاتی **
بازده سرمایه گذاریهای مالی :
بهره دریافت شده **
سود سهام دریافت شده **
جریان خالص ورود وجوه نقد حاصل از فعالیتهای سرمایه گذاری عملیاتی و مالی **
سود پرداختی بابت تامین مالی :
بهره پرداخت شده (خالص از سود و زیان تسویه بدهی ها) (**)
سود سهام پرداخت شده (**)
مالیات بر درآمد پرداخت شده (**)
جریان خالص خروج وجوه نقد ناشی از سود پرداختی بابت تامین مالی (**)
فعالیتهای سرمایه گذاری :
فعالیتهای سرمایه گذاری عملیاتی :
تحصیل داراییهای ثابت مشهود و نامشهود (**)
بازیافت مبلغ دفتری حاصل از واگذاری داراییهای ثابت مشهود و نامشهود **
بازیافت مبلغ دفتری حاصل از استهلاک داراییهای ثابت مشهود و نامشهود **
اعطای وام به کارکنان واحد تجاری (**)
فعالیتهای سرمایه گذاری مالی:
تحصیل سهام عادی سایر واحدهای تجاری (**)
بازیافت مبلغ دفتری حاصل از واگذاری سرمایه گذاری در سهام عادی **
اعطای تسهیلات مالی به اشخاص مستقل از واحد تجاری (غیر از کارکنان) (**)
جریان خالص ورود وجوه نقد حاصل از فعالیتهای سرمایه گذاری **
فعالیتهای تامین مالی :
صدور و فروش سهام عادی **
دریافت تسهیلات مالی **
بازپرداخت اقساط تسهیلات مالی دریافتی (**)
جریان خالص ورود وجوه نقد حاصل از فعالیتهای تامین مالی **
در
روش مستقیم، برون جریانها و درون جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی
به تفکیک در بخش بازده سرمایه گذاریها ، تحت فعالیتهای عملیاتی صورت جریان
وجوه نقد ارائه می گردد. شایان ذکر است که، در هر دو روش، صورت تطبیقی
برای تبدیل سود عملیاتی به جریان خالص وجوه نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی
در یادداشتهای توضیحی همراه صورتهای مالی ارائه می گردد.در نگاره 2-1،
نمونه ای از صورت تطبیقی بر طبق مدل پیشنهادی تحقیق ارائه شده است.
سود
عملیاتی
**
کاهش دارایی های جاری عملیاتی (غیر از وجوه نقد) **
افزایش بدهی های جاری عملیاتی **
افزایش دارایی های جاری عملیاتی (غیر از وجوه نقد) (**)
کاهش بدهی های جاری عملیاتی (**)
خالص سایر درآمدها و هزینه ها **
جریان خالص ورود وجوه نقد حاصل از فعالیتهای عملیاتی **
نگاره 2-1 صورت تطبیقی بر طبق مدل پیشنهادی تحقیق( مدل چهار بخشی)
بحث و نتیجه گیری
هدف
از این تحقیق پاسخ به این سوال اساسی است که آیا صورت جریان وجوه نقد بر
قضاوت استفاده کنندگان (علی الخصوص سرمایه گذاران حرفه ای تاثیر دارد یا
خیر.
از آنجائیکه در کشورهای مختلف برخورد چند گانه ای با طبقه بندی
صورت جریان وجوه نقد و انعکاس اطلاعات در طبقات مختلف صورت جریان وجوه نقد
بدون توجه به ماهیت هر یک از فعالیت ها صورت می گیرد بر آن شدیم تا با
معرفی مدل فوق، گامی در جهت ارتقای کیفیت نحوه ارائه و بهبود محتوای
اطلاعاتی صورت جریان وجوه نقد(با تاکید بر ماهیت فعالیتهای مندرج در هر
طبقه) برداشته باشیم. در حمایت از مدل چهار بخشی صورت جریان نقد، نکات و
استدلاتی وجود دارد که این موارد در نگاره2 ارائه شده است.
نگاره2 اهم استدلال ارائه شده در خصوص نحوه ی ارائه ی صورت جریان وجوه نقد
|
ردیف |
عنوان |
استدلال های مدل چهار بخشی |
|
1 |
تعداد طبقه ها |
مطابقت با تئوری شخصیت،لذا باید 4 وظیفه اصلی تامین مالی، سرمایه گذاری، کسب بازده(برآیند سرمایه گذاری) و توزیع سود تامین مالی(برآیند تامین مالی) را شامل گردد |
|
2 |
نحوه ارائه فعالیت های عملیاتی |
عدم ارتباط عملیات با ساختار سرمایه و سود تامین مالی |
|
3 |
نحوه ارائه مالیات عملکرد |
قضاوتی بودن تخصیص مالیات به بخش های متفاوت و دارا بودن ویژگی های با سود تامین مالی |
|
4 |
نحوه ارائه استهلاک |
برگشت(بازیافت)سرمایه گذاری است(طبق رجحان محتوا بر شکل) |
|
5 |
نحوه ارائه مزایای پایان خدمت پرداخت نشده کارکنان |
بخشی از ساختار سرمایه است(طبق رجحان محتوا بر شکل) |
|
6 |
نحوه ارائه سود(زیان)تسویه بدهی ها |
سود و زیان با فعالیت تامین مالی تفاوت دارد |
|
7 |
نحوه ارائه سود(زیان) غیر عملیاتی واگذاری دارایی های غیر جاری |
سود و زیان با فعالیت سرمایه گذاری تفاوت دارد |
|
8 |
نحوه ارائه بهره و سود سهام دریافت شده |
مرتبط با ساختار سرمایه است |
|
9 |
نحوه ارائه بهره پرداخت شده |
برآیند فعالیت تامین مالی است |
|
10 |
نحوه ارائه سود سهام پرداخت شده |
برآیند فعالیت تامین مالی است |
|
11 |
نحوه ارایه وامهای اعطایی به کارکنان |
تفاوتی بین وامهای اعطایی به اشخاص مختلف نیست |
|
12 |
نحوه ارائه پرداخت های مرتبط با خرید نسیه بلندمدت کالا |
بخشی از ساختار سرمایه است(طبق رجحان محتوا بر شکل) |
|
13 |
نحوه ارائه دریافت های مرتبط با فروش نسیه بلندمدت کالا |
بخشی از ساختار سرمایه گذاریها است(طبق رجحان محتوا بر شکل)
|
یداله تاری وردی/ استاد یار دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی
معصومه سلمانی/ کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی
امین رستمی معتمد/ کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی
انواع مالیت:مالیات ها به دو دسته مستقیم وغیر مستقیم تقسیم می شوند.
مالیات مستقیم:در این گونه مالیهت ها پرداخت کننده مالیات مشخص می باشد یعنی دولت می داندمالیات را از چه کسی دریافت می کند مانند حقوق،مالیات بر درامد مشاغل،مالیات بر در امد اشخاص حقوقی و مالیت بر درامد املاک و........
مالیات غیر مستقیم:در این گونه مالیات پرداخت کننده مالیات برای دولت معلوم و مشخص نمی باشد مانند مالیت بر واردات،مالیت بر سیگار و مالیات بر ارزش افزوده و.......
پایه و اساس مالیات:1- درامد 2- مصرف 3- ثروت و دارایی
1-درامد:اگر درامد مبنای وصول مالیات باشد مالیات بر اساس میزان درامد افراد تعیین می گردد و کسانی که درامد بیشتری دارند بایستی مالیات بیشتری بپردازند مانند مالیات بر درامد حقوق،مالیات بر درامد املاک،مالیات بر درامد شرکتها و...........
2- مصرف:اگر مصرف مبنای مالیات باشد کسانی که مصرف بیشتری دارند بایستی مالیات بیشتری پرداخت کنند زیرا از رفاه بالاتری برخردار خواهند بود همچنین کسانی که مصرف کمتری دارند بخشی از درامد خود را پس انداز می کنند که مجموع پس اندازها موجب رشد و توسعه اقتصادی می شود مالیات بر ارزش افزوده.
3- ثروت ودارایی:گروهی اقتصاددان اعتقاد دارند که به ثروت و دارایی اشخاص باید پایه و اساس مالیات باشد و کسانی که اموال بیشتری دارند مالیات بیشتری پرداخت کنند زیرا این افراد از خدمات عمومی جامعه استفاده بیشتری می نمایند.
سال مالیاتی:1- اشخاص حقیقی 2- اشخاص حقوقی
سال مالیاتی برای اشخاص حقیقی مطابق بر سال شمسی می باشد یعنی از اول فروردین شروع ودر اخر اسفند خاتمه می یابد.
سال مالیاتی اشخاص حقوقی در کشوردوره ی مالی انها مطابق با سال شمسی است ولی تعدادی از انها به دلیل دوره فعالیت یا نوع فعالیت دوره مالی انها مطابق با سال شمسی نمی باشد مثلا از اول شهریور ماه شروع و اخر مرداد سال بعد خاتمه می یابد در چنین مواردی اداره مالیاتی سال مالیاتی ان شرکت را بر اساس دوره ی مالیاتی تعیین می کند.
مالیات بر در امد املاک: اگر شخصی ملک یا املاک خود را به اجاره در اختیار دیگری قرار دهد مشمول مالیات می باشد از کل در امد سالیانه املاک 25% ان معاف و 75% مشمول مالیات می باشد.
مثال:اقای حمیدی ملک خود را در سال 1388 اجاره داده است اجاره ماهیانه 6000000 درامد مشمول مالیات را حساب کنید.
در امد سالیانه 72000000=12×6000000
در امد مشمول مالیات 54000000=75%×72000000
نرخ بر در امد مالیات مشمول مالیات: ماده131 ق م م
1- نرخ مالیات بر در امد مشمول اشخاص حقیقی
نرخ در امد مشمول مالیات
15% 30000000-1
20% 100000000-30000000
25% 250000000-100000000
30% 1000000000-250000000
30% 1000000000 مازاد
4500000 =15%×30000000
54000000
4800000=20%×24000000 مالیات اقای حمیدی 93000000
مثال 2: در امد مشمول مالیات شخص حقیقی در سال 88 ، 150000000 ریال است مالیات را محاسبه کنید.
45000000=15%×30000000
140000000=20%×70000000 150000000
12500000=25%×50000000
31000000 مالیات شخص حقیقی
2-نرخ مالیات بر درامد مشمول مالیات اشخاص حقوقی:نرخ مالیات بر در امد مشمول مالیات اشخاص حقوقی به صورت مقطوع 25% است.
مثال:شرکت سهامی امین در سال 88 ملکی را به اجاره ماهیانه 10000000 به اجاره میدهد مالیات را حساب کنید.
90000000=75%×12×10000000
مالیات شرکت امین 22500000=25%×90000000
نحوه تعیین درامد اجاره:مبلغ اجاره بر اساس قرارداد رسمی تعیین می شود و قرارداد رسمی در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم می شود.اگر قرارداد رسمی تنظیم نشده باشد یا ازارائه قرارداد رسمی به اداره مالیاتی خودداری شود در این صورتمیزان اجاره بر اساس دفترچه ارزش اجاره املاک تعللن می گردد.این دفترچه هر سال با حضور نمایندگان سازمان امور مالیاتی،شورای شهر،جهاد کشاورزی و ثبت اسناد و با توجه به وضعیت اجاره ماک در شهرستان تهیه و تصویب می شود.در این دفترچه هر شهرستان به مناطق مختلفی تقسیم شده و ارزش اجاره مناطق بر اساس هر متر مربع تعیین شده است.
دفترچه ارزش اجاره ملک:1- املاک مسکونی 2- املاک تجاری
1-املاک مسکونی:ارزش اجاره اعیان ارزش اجاره عرصه
2-املاک تجاری:ارزش اجاره اعیان ارزش اجاره عرصه
مثال:اقای رحیم شوشتری ملک مسکونی خود را به اقای محمد اسدی به اجاره واگذار می کند قرارداد در بنگاه املاک رسمی تنظیم شده است.مبلغ اجاره ماهیانه8000000 ریال است مدت اجاره 1 سال براساس دفترچه ارزش اداری هر متر عرصه 70000 ریال و اعیان 100000 ریال است ضمنا زیر بنای ملک 200 متر و زمین ان 300 متر مربع است.
20000000=200×100000
21000000=300×70000
اجاره ماهیانه ملک 41000000=20000000×21000000
در امد مشمول مالیات 369000000=75%×12×41000000
4500000 =15%×30000000
14000000 =20%×70000000 369000000
37500000=25%×150000000
35700000=30%×119000000
91700000مالیات اقای شوشتری
مسئله:اقای احمدی ملک خود را به اجاره به شرکت سامان واگذار می کند قرارداد از تاریخ 31/3/88 الی 31/2/89 به مدت یک سال و مبلغ اجاره 150000000 ریال است.براساس دفترچه ارزش اجاری هر متر مربع مسکونی اعیان 90000 و عرصه 60000 و هر متر مربع تجاری اعیان 140000 وعرصه110000 ریال است.زیر بنای ملک 250متر و عرصه ان 400متذ مربع است مالیات سال 88 را حساب کنید.
اجاره ماهیانه 79000000=(250×140000)+(400×110000)
در امد مشمول مالیات 592500000=75%×10×79000000
4500000=15%×30000000
14000000=20%×70000000 592500000
37500000=25%×150000000
102750000=30%×342500000
158750000 مالیات اقای احمدی
مالیات بر درامد املاک:
1-املاک مسکونی که جهت سکونت به اجاره داده می شوند در تهران تا زیربنای 150 متر مربع و در شهرستان ها تا 200 متر مربع معاف از مالیات است.
2-محل سکونت پدر،مادر،همسران و فرزندان اجاره ی تلقی نمی شود مگر اینکه مدارکی مبنی بر دریافت مالیات به اداره مالیاتی ارائه شود.
3-مجتمع تجاری که با الگوی سازمان مسکن ساخته شود و بیشتر از 3 واحد داشته باشد درامد اجاره ان معاف از مالیات است.
4-در صورتی که مالک شخص حقیقی باشد و درامدی به جز درامد ملک نداشته باشد از درامد مشمول مالیات معاف سالیانه کسر می شود و ار باقی مانده مالیات گرفته می شود
مثال:اقای رحمانی ملک خود را با تنظیم قرارداد در دفترخانه اسناد رسمی به اجاره واگذار کرد.مبلغ اجاره ماهیانه 10000000 ریال اجاره یک ساله 88.اقای رحمانی به جز درامد ملک درامد دیگری ندارد مالیات وی را محاسبه کنید.(معاف از مایات سال 88،50000000 ریال)
90000000=75%×12×10000000
در امد مشمول مالیات پس از کسر معافیت 40000000=50000000-90000000
4500000=15%×3000000000 40000000
2000000=20%×10000000
6500000 مالیت اقای رحمانی
نکته:میزان معافیت مالیاتی هر سال باتوجه به شرایط و اوضاع و احوال اقتصادی خصوصا نرخ تورم توسط سازمان امور مالیاتی معین می گردد.مبلخ معافیت مالیاتی در سال 88،50000000 ریال و در سال 89،52000000 ریال تعیین شده است.
رهن:در صورتی که ملک به صورت رهن کامل یا رهن و اجاره واگذار شود 1.5% رهن به عنوان اجاره ماهیانه محاسبه می شود و با اجاره ی دریافتی جمع می شود.
مثال:خانم سهرابی ملک خود را به شرکت امین با تنظیم قرارداد در دفترخانه رسمی به اجاره واگذار کرد.مبلغ رهن 250000000 و مبلغ اجاره ماهیانه 1000000 ریال است.مدت اجاره 1 ساله 88 خانم سهرابی به جز درامد ملک درامد دیگری ندارد.مالیات سال 88 را حساب کنید.
اجاره ماهیانه رهن 3750000=1.5%×250000000
درامد مشمول مالیات 42750000=75%×12×(1000000+3750000)
معافیت 50000000 است و معافیت از مالیات
مالیات نقل و انتقال:مالات نقل وانتقال ملک به عهده فروشنده می باشد و به صورت زیر محاسبه می گردد:
1-املاک مسکونی:نرخ مالیات نقل و انتقال املاک مسکونی 5% ارزش معاملاتی ملک می باشد و قیمت معامله در محاسبه مالیات منظور نمی گردد
دفترچه ارزش معاملاتی املاک:هر سال کمیسیونی در اداره امور مالیاتی با حضور نمایندگان سازمان امور مالیاتی،مسکن و شهر سازی،جهاد کشاورزی،ثبت اسناد و شورای شهر تشکیل می گردد و با توجه به اوضاع و احوال شهر و موقعیت املاک ارزش معامله هر مقدار عرصه و با توجه به نوع ساختمان و تکمیل بودن ان ارزش اعیان معین می گردد.
مثال:اقای بهمنی ملک خود را به مبلغ 800000000 ریال می فروشد.
مسکونی،اعیان 90000 و عرصه 60000
تجاری،اعیان140000 و عرصه 110000
ملک مسکونی عرصه ان 200 متر مربع و اعیان 150 متر مربع است.مالیات نقل وانتقال را حساب کنید.
ارزش معاملاتی ملک 25500000=(150×90000)+(200×60000)
مالیات نقل و انتقال 1275000=5%×25500000
2-املاک تجاری:املاک تجاری دارای ارزش سرقفلی یاحق تجاری یا حق پیشه و غیره هستند.مالیات نقل و انتقال سر قفلی معادل 2% مبلغ معامله است.
مثال:اقای امیدی سرقفلی مغازه خود را به مبلغ 1500000000 ریال به دیگری انتقال می دهد مالیات نقل و انتقال سر قفلی را حساب کنید.
مالیات نقل و انتقال سرقفلی 30000000=2%×1500000000
مسئله1:اقای ساسانی ملک خود را که بخشی از ان مسکونی و بخشی دیگر تجاری است را به اقای شوشتری می فروشد مبلغ معامله 2000000000 ریال است و بر اساس ارزش معاملاتی:
مسکونی:300 متر عرصه 60000 و 200 متر اعیان 90000
تجاری:300متر عرصه 110000 و 200 متر اعیان 140000
ضمنا ارزش سرقفلی ملک 900000000 ریال می باشد.مالیات نقل وانتقال را حساب کنید
ارزش معاملات مسکونی 36000000=(200×90000)+(300×60000)
ارزش معاملاتی تجاری 61000000=(200×140000)+(300×110000)
ارزش معاملاتی کل ملک 9700000036000000+61000000
مالیات نقل و انتقال 4850000=5%×97000000
مالیات سرقفلی 18000000=2%×900000000
کل مالیات 22850000=18000000+4850000
مسئله2:اقای کامرانی ملک خود را جهت سکونت به تنظیم قرارداد در دفترخانه اسناد رسمی به اجاره واگذار می کند.مبلغ اجاره ماهیانه 10000000ریال و مبلغ رهن 300000000ریال است عرصه ملک 300 متر و اعیان ان 250متر مربع است.ضمنا اقای کامرانی به جز درامد ملک درامد دیگری ندارد.بر اساس دفترچه ارزش اجاری مدت اجاره یک ساله 88.مالیات 88 را حساب کنید.
درامد ماهیانه رهن 4500000=1.5%×300000000
مبلغ اجاره ماهیانه 14500000=4500000+10000000
مبلغ اجاره هر متر مربع 58000=250-14500000
اجاره ماهیانه 2900000=50×58000
درامد مشمول مالیات 26100000=75%×12×2900000
چون زیر 50000000 است از مالیات معاف است.
نکته:صاحبان مشاغل مکلفند ظرف 4 ماه شروع کار خود را به اداره امور مالیاتی اطلاع دهند در غیر این صورت در زمان شناسایی از معافیت های مالیاتی برخوردار نخواهند شد.
مالیت بر درامد حقوق:از کل درامد حقوق و مزایای مستمر و غیر مستمر معافیت سالیانه کسر می شود باقی مانده درامد مشمول مالیات می باشد.
نرخ مالیات حقوق:نرخ مالیات حقوق برای کارکنان بخش دولتی و بخش خصوصی به صورت زیر خواهد بود:
1-کارکنان بخش دولتی:از درامد مشمول مالیات حقوق کارکنان بخش دولتی مالیات به نرخ 10% کسر می شود.
2-کارکنان بخش خصوصی:از درامد مشمول مالیات بخش خصوصی تا مبلغ 42000000 ریال درامد سالیانه به نرخ 10% و مازاد بر ان مطابق نرخهای ماده 131ق.م.م کسر می شود.
مزایای مستمر:حقوق و مزایای مستمر ان بخش از حقوق است که به دلیل انجا کارماهیانه به کارکنان پرداخت می شود.مانند حقوق پایه،حقوق شغل،حق جذب،حق اولاد،اعله مندی و.......
مزایای غیر مستمر:این مزایا با توجه به شرایط کاری و انجام کارهای اضافی به کارکنان پرداخت می گردد مانند اضافه کاری،حق ماموریت،پاداش تولید،و.........
مالیات حقوق در مناطق کمتر توسعه یافته:از مالیات حقوق در مناطق کمتر توسعه یافته 50% بخشوده می شود.
مثال: حقوق و مزایای اقای امیدی که در یک اداره دولتی مشغول به کار است در مهرماه 89،8000000 است.ضمنا اداره در منطقه کمتر توسعه یافته قرارد دارد.مالیات حقوق را حساب کنید.
معافیت ماهیانه سال 89 4375000=12÷52500000
درامد مشمول مالیات 3625000=4375000-8000000
مالیات مهر ماه 181250=50%×362500=10%3625000
مثال:جمع حقوق و مزایای خانم شاهینی درمرداد ماه که در شرکت سهامی خاص امکان مشغول به کار است 14500000 ریال است شرکت در منطقه کمتر توسع یافته قرار دارد مالیات را حساب کنید
4166667=12÷50000000
درامد مشمول مالیات 10333333=4166667-14500000
معافیت سالانه معافیت ماهانه
از ا ریال تا 42000000 10% از 1 ریال تا 3500000 10%
از 42000000 تا 100000000 20% از 3500000 تا 8333333 20%
از100000000تا 250000000 25% از 8333333 تا 20833333 25%
از 250000000تا 1000000000 30% از 20833333 تا 83333333 30%
بالاتر از 1000000000 35% بالاتر از 83333333 35%
350000=10%×3500000
966666=20%×4333333 10333333
500000=25%2000000
1816000
مالیات سهم خانم شاهینی 908000=50%×1816000
تکلیف معدیان در مورد مالیات حقوق:پرداخت کنندگان حقوق مکلفند مالیات حقوق را برطبق قانون مالیات ها محاسبه کسر و ظرف مدت 30 روز به حساب امور مالیاتی واریز کنند و لیست حقوق را ظرف 30 روز تحویل دهند.مثلا لیست حقوق ابان ماه بایستی حداکثر تا 30اذر ماه تحویل داده شود و مالیات نیز واریز شود.در صورتی که معدیان از تحویل لیست حقوق یا واریز مالیات خودداری کنند به صورت زیر جریمه خواهند شد:
1-جریمه عدم تحویل لیست در مورد مقرر معادل 2% جمع حقوق و مزایا است
2-جریمه عدم واریز مالیات در موعد تعیین شده 20% اصل مالیات می باشد
لیست حقوق و مزایای شهریور 89 شرکت سهامی خاص رخش به شرح زیر است:
|
ردیف |
ن.نام خانوادگی |
ش. کارگزینی |
حقوق پایه |
حقوق شغل |
اعله مندی |
سایر مزایا |
ج.حقوق و مزایا |
مالیات |
بیمه |
سایر |
جمع کسورات |
خالص پرداختی |
|
1 |
رحیم رحیمی |
120 |
3000000 |
2000000 |
500000 |
3000000 |
8500000 |
237500 |
595000 |
400000 |
1232500 |
7267500 |
|
2 |
اذر اذری |
150 |
4000000 |
3000000 |
500000 |
3200000 |
10700000 |
457500 |
742000 |
500000 |
1706500 |
8993500 |
4125000=4375000-8500000
350000=10%×3500000 4125000
125000=20%×625000
475000
237500=50%×475000 مالیات شهریور رحیم رحیمی
6325000=4375000-10700000
350000=10%×3500000 6325000
565000=20%×2825000
915000
457500=50%×915000 مالیات شهریور اذر اذری
لیست حقوق و دستمزد شهریور ماه در تاریخ 15 ابان تحویل اداره مالیاتی شد و مالیات در همین روز واریز گردید:
جریمه عدم تحویل به موقع لیست حقوق 384000=2%×19200000
جریمه عدم پرداخت به موقع مالیات 139000=20%×695000
سایر معافیت های درامد حقوق:
1-حقوق بازنشستگی،مستمری،پایان خدمت،بازخرید،حق سنوات و حق ایام مرخصی از مالیات معاف می باشد.
2-هزینه سفر وفوق العاده ماموریت از مالیات معاف می باشد.
3-وجوه پرداختی به کارکنان بابت جبران خسارت بدنی و معالجه از بیمه از مالیات معاف می باشد.
4-وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه به کارکنان می پردازد از مالیات معاف می باشد.
5-عیدی سالیانه یا پاداش اخر سال معادل یک معافیت ماهانه از مالیات معاف است.
6-مزایای غیر نقدی مانند خوار وبار و........ پرداختی به کارکنان در طول سال حداکثر معادل 2 معافیت ماهانه از مالیات معاف است.
7-درامد حقوق پرسنل نیروهای مصلح اعم از نظامی وغیر نظامی و وزارت اطلاعات و جانبازان از مالیات معاف است.
درامد بخش کشاورزی:درامد حاصل از کلیه فعالیتهای کشاورزی،دام پروری،دام داری،پرورش ماهی،زنبور عسل،پرورش طیور،صیادی و ماهی گیری،نوغانداری،احیای مراتع و جنگل، باغات ،اشجار از پرداخت مالیات معاف است.
مالیات بر درامد مشاغل:درامدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل در ایران کسب میکند پس از کسر معافیت سالیانه بر اساس نرخ ماده131 مشمول مالیات می باشد.
مثال:اقای گتوندی برای سال 88 اظهار نامه مالیاتی خود را به موقع تحویل داد.مالیات وی از طریق الراس تعیین می شود.کل فروش سال 88 وی 800000000 ریال و ضریب شغلی 10% می باشد مالیات را حساب کنید.
روش الراس درامد مشمول مالیات یا سود خالص=ضریب شغلی×فرش یا درامد
80000000=10%×800000000
درامد مشمول مالیات 30000000=50000000-80000000
مالیات 4500000=15%×30000000
چنانچه تعداد شرکا 2 نفر یا بیشتر باشد حداکثر 2 معافیت به انها تعلق می گیرد و اگر بین شرکا رابطه زوجیت وجود داشته باشد فقط یک معافیت به زوج تعلق میگیرد و به زوجه معافیتی تعلق نمی گیرد.
مسئله:اقایان علی سعی و محمد و خانم اذر دارای شراکت در یک فروشگاه می باشند نسبت سهم هر کدام به ترتیب 2،3،3،2،است مالیات سال 88 به روش الراس تعیین می شود کل فرش سالانه 1500000000 ریال است و ضریب شغلی 20% است.درضمن خانم اذر و اقای محمد رابطه زوجیت دارند.اظهارنامه به موقع نحویل داده شده است.مالیات سال 88 هرکدام را حساب کنید.
درامد مشمول مالیات 300000000=20%×1500000000
درامد مشمول مالیات علی 60000000=0.2×300000000
درامد مشمول مالیات سعید 90000000=0.3×300000000
درامد مشمول مالیات محمد 90000000=0.3×300000000
درامد مشمول مالیات اذر 60000000=0.2×300000000
کل معافیت 100000000=2×50000000
معافیت هر کدام از شرکا 33333333=3÷100000000
26666667=33333333-60000000
مالیات اقای علی 4000000=15%×26666667
56666667=33333333-90000000
4500000=15%×30000000 56666667
5333333=20%×26666667
9833333 مالیات اقای سعید و محمد
4500000=15%×30000000 60000000
6000000=20%×30000000
10500000 مالیات خانم اذر
نکته:معافیت ارتباطی به سهم شراکت ندارد و بین همه به طور مساوی تقسیم می شود.
مالیات بر درامد اشخاص حقوقی(شرکت):از درامد مشمول مالیات اشخاص حقوقی مالیات به نرخ 25% کسر می گردد.
روشهای محاسبه مالیات اشخاص حقوقی:برای تعیین مالیات اشخاص حقوقی از دو روش زیر استفاده می شود:1- تعیین درامد مشمول مالیات بر اساس دفاتر و اسناد و مدارک 2- تعیین درامد مشول مالیات به روش الراس.
1-در شرایط زیر درامد مشمول مالیات اشخاص حقوقی بر اساس دفاتر تعیین می شود منظور از دفاتر همان دفاتر حسابداری کل و روزنامه است.
1-تحویل اظهارنامه مالیاتی حداکثر4 ماه پس از خاتمه دوره مالی.مثلا اگر شرکتی دوره مالی ان مطابق با سال شمسی باشد بایستی اظهارنامه مالیاتی خود را حداکثر تا 31 تیر ماه تحویل بدهد.اظهارنامه مالیاتی فرم مخصوص در اداره مالیاتی است که بایستی فرم دریافت و تکمیل شود و یا از طریق اینترنت اقدام شود.
2-ارائه دفاتر و اسناد و مدارک به ماموران مالیاتی در زمان رسیدگی:ماموران مالیاتی برای حسابرسی مالیاتی( حسابرسی رعایت) از قبل معمولا یک هفته قبل دعوت نامه به شرکت به صورت کتبی ابلاغ می کنند و دران دعوت نامه مدارک مورد نیاز حسابرسی را ذکر می کنند از جمله دفاتر حسابرسی،صورت حساب بانکی،صورت ریز بدهکاران و بستانکاران،تراز ازمایشی و..........
3-قابل قبول بودن دفاتر برای تعیین درامد مشمول مالیات به نظر ماموران مالیاتی.اشخاص حقوقی باید دفاتر خود را بر اساس ایین نامه تحریر دفاتر تهیه نمایند.به عنوان مثال دفاتر در سال قبل پلمپ شود،از لاک استفاده نشود،اعداد و نوشته ها عوض نشوند،جای خالی در دفتر روزنامه بیش از حد مجاز نباشد.
ماموران مالیاتی در موقع حسابرسی بززسی می نمایند که دفاتر بر اساس ایین نامه تحریر دفاتر تهیه شده است یا خیر اگر دفاتر بر اساس ایین نامه باشد حسابرسی خود را انجام داده در غیر این صورت دفاتر مردود می گردد.
4-در صورت مردود شدن دفاتر ظرف 30 روز به هیئت 3 نفره موضوع ماده 97 بند 3 محاسبه شود این هیئت دفاتر و اسناد را بررسی و در صورتی که ایرادات و مشکلات دفاتر کم اهمییت باشد و امکان محاسبه درامد مشمول مالیات وجود داشته باشد نظر به قبولی دفاتر رااعلام می دارد.
2-تعیین درامد مشمول مالیات به روش الراس:
1-عدم تحویل اظهارنامه مالیاتی درمهلت مقرر.
2-عدم ارائه دفاتر و اسناد به ماموران مالیاتی در موقع حسابرسی مالیاتی
3-قابل قبول نبودن دفاتر به نظر ماموران مالیاتی و هیئت 3 نفره
نحوه حسابرسی مالیاتی در صورتی که دفاتر شرکت قابل قبول باشند:در صورتی که دفاتر شرکت قابل قبول باشند ماموران مالیاتی برای حسابرسی بیشتر به حساب سود وزیان رسیدگی می کنند و مدارک هزینه ها را بررسی می نمایند هزینه های قابل قبول باید دارای شرایط زیر باشند:
1-جهت اهداف شرکت باشند 2- مربوط به دوره مالی باشند
3-مبلغ ان در حد متعارف باشد 4- متکی به مدرک باشد
اگر هزینه ها شرایط بالا را نداشته باشند به عنوان هزینه غیر قابل قبول تلقی می گردد و ازجمع هزینه ها کسر می گردد در نتیجه سود زیاد می شود و بر اساس ان مالیات محاسبه می شود.
مسئله:1- شرکت سهامی خاص رشت برای سال مالی 88 اظهار نامه خود را با ذکر مبلغ 40000000 به موقع تحویل می دهد در موقع حسابرسی مالیاتی دفاتر و اسناد را ارائه می دهد که مورد قبول واقع می شوند.ماموران مالیاتی در موقع حسابرسی خود مبلغ 30000000 ریال از هزینه های شرکت راغیر قابل قبول محاسبه می کنند.مطلوب است محاسبه درامد مشمول مالیات و مالیات.
2-بافرض اینکه در مسئله بالا شرکت اظهارنامه خود را باذکر 20000000ریال زیان تحویل داده است.
درامد مشمول مالیات=هزینه های غیر قابل قبول + سود(زیان)ابرازی
درامد مشمول مالیات 70000000=30000000+40000000
مالیات 17500000=25%×70000000
2-
درامد مشمول مالیات 10000000=30000000+20000000-
مالیات 2000000=25%×10000000
مثال:شرکت البرز برای دوره مالی 88 اظهارنامه خود را با ذکر مبلغ 35000000زیان تحویل می دهد در موقع رسیدگی مالیاتی دفاتر را ارائه می دهد دفاتر مورد قبول قرار می گیرند و از هزینه های شرکت 20000000غیر قابل قبول می باشد درامد مشمول مالیات را حساب کنید.
زیان مورد قبول که مالیات ندارد. 15000000-=20000000+35000000-
نکته مهم :از زیان مورد قبول اداره مالیاتی از سود سال یا سالهای بعد کسر می شود یعنی مانند هزینه از درامد کسر می شود.
روش تعیین مالیات به روش الراس: در موارد زیر مالیات به روش الراس تعیین می شود:
ا-عدم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر
2-عدم ارائه دفاتر و اسناد به ماموران مالیاتی در موقع حسابرسی مالیاتی
3-دفاتر از نظر ماموران مالیاتی وهیئت 3 نفره قابل قبول نباشند
توضیح:در صورتی که روش الراس انتخاب شود اداره امور مالیاتی با استفاده از فرمول زیر درامد مشمول مالیات را تعیین می کند:
نرخ مالیات 25%×درامد مشمول مالیات=ضریب شغلی×درامد فروش
مثال:شرکت سهامی زاگرس برای دوره مالی 88 اظهارنامه خود را با ذکر مبلغ 900000000 ریال فروش و مبلغ 20000000 ریال سود خالص به موقع تحویل داده است.در مقع حسابرسی مالیاتی دفاتر را ارائه می دهد.دفاتر از نظر ماموران مالیاتی و هیوت 3 نفره مردود واقع می شوند.ضریب شغلی 10% است مالیات را حساب کنید.
مالیات 22500000=25%×90000000=10%×900000000
مثال:شرکت سهامی ال یمین برای دوره مالی سال88 اظهارنامه خود را با ذکر40000000 ریال سود خالص به موقع تحویل می دهد در موقع حسابرسی مالیاتی دفاتر واسناد را ارائه نمی کند اگر کل درامد 300000000ریال و ضریب شغلی 12% باشد مالیات شرکت را حصاب کنید.
مالیات 10000000=25%×40000000
نکته:اگر سود ابرازی معدی بیشتر از درامد مشمول مالیات محاسبه شده باشد سود ابرازی ملاک محاسبه مالیات قرار می گیرد.
ضریب شغلی:همه ساله با همکاری سازمان امور مالیاتی ومجامع امور صنفی و نظام پزشکی و نظام مهندسی وغیره برای تمام شغلهای موجود در جامعه ضریبی تعیین می شود این ضریب گویای این است که با انجام خدمت یا فروش کالابه میزان مشخص شده سود خالص یا درامد مشمول مالیات عاید معدی می گردد.
جرائم مالیاتی:
1-جریمه عدم تحویل به موقع اظهار نامه مالیاتی 40% اصل مالیات است
2-جریمه عدم ارائه حساب سود و زیان 20%اصل مالیات است
3-جریمه عدم ارائه دفاتر 20%اصل مالیات است
4-جریمه مردود شدن دفاتر 10%اصل مالیات و قابل بخشش است.
مثال:شرکت سهامی امکان برای دوره مالی سال 88 اظهارنامه مالیاتی خود را تحویل می دهد سود ابرازی 30000000 ریال دفاتر را ارائه می دهد دفاتر مردود اعلام می شود فروش شرکت 400000000ریال و ضریب شغلی 20%است.درامدمشمول مالیات و مالیات و جرائم را حساب کنید.
درامد مشمول مالیات 80000000=20%×400000000
مالیات 20000000=25%×80000000
جریمه 2000000=10%×20000000
مثال: شرکت سهامی کوشش برای سال مالی 88 اظهارنامه مالیاتی را تحویل نمی دهد فروش براوردی توسط مامور مالیاتی 500000000 ریال وضریب شغلی 20% است.مالیات و جرائم را حساب کنید.
مشمول مالیات 100000000=20%×500000000
مالیات 25000000=25%×100000000
10000000=40%×25000000
5000000=20%×25000000
5000000=20%×25000000
20000000 جمع جریمه ها
45000000=25000000+20000000 جمع مالیات و جریمه
استهلاک:هزینه استهلاک جز هزینه های ثابت و قابل قبول می باشد در قانون مالیاتهای مستقیم مواد 150 و 151 در مورد ترز محاسبه و جدول اصلاحات توضیح کامل داده است.
استهلاک دارایی ها: 1- ان قسمت از دارایی های ثابت که بر اثر استفاده یا گذر زمان یا سایر عوامل قابل استهلاک است 2- ماخذ محاسبه استهلاک قیمت تمام شده دارایی است 3-استهلاک از تاریخی محاسبه می شود که دارایی برای بهره برداری در اختیار موسسه قرار می گیرد و اگر دارایی در خلال ماه در اختیار موسسه قرار می گیرد استهلاک از اول ماه بعد محاسبه می شود.
نرخ استهلاک :در قانون مالیاتهای مستقیم برای محاسبه استهلاک نرخهای زیر معین شده است:1- محاسبه استهلاک به روش مستقیم 2-محاسبه استهلاک به روش نزولی.
محاسبه استهلاک به روش مستقیم:در این روش بهای تمام شده دارایی به عمر مفید تقسیم می گردد و استهلاک هر سال تعیین می شود در این روش استهلاک همه ی سالها برابر خواهد بود ضمنا در قانون مالیات ارزش دارایی ها صفر منظور می شود. بهای تمام شده÷عمر مفید
مثال: شرکت سهامی شکوه یک دارایی در تاریخ 86/4/8 کرد و از 86/6/5 مورد بهره برداری قرار می دهد بهای تمام شده دارایی 150000000 و عمر مفید 10 سال است می باشد
استهلاک سالیانه 15000000=10÷150000000
1ستهلاک سال 86 7500000=12÷6×15000000
2- روش نزولی: در این روش بها ی تمام شده – استهلاک انباشده گردیده و در نرخ استهلاک ضرب می شود در این روش استهلاک سال اول بیشتر از سالهای بعدی است.
مثال: شرکت سهامی شاداب یک دارایی در تاریخ 86/3/16خریداری و 86/4/3مورد بهره برداری قرار می دهد استهلاک به روش نزولی به نرخ 20% می باشد بهای تمام شده 200000000 است
استهلاک سال 86 26666666=12÷8×40000000=20%×200000000
استهلاک سال 87 34680000=20%×(26666666-200000000)
استهلاک سال 88 27730000=20%(61340000-200000000)
نکات مهم استهلاک:1- هزینه های مربوط به تغییر یا تعمیر اساسی دارایی قابل لستهلاک جز قیمت تمام شده محصوب می شود
2- موسسات می توانند هزینه های نرم افزاری خود را حداکثر تا 5 سال مستهلک کنند
3- موسسات می توانند ان مقدار از دارایی های ثابت و استهلاک پذیر را که برای باز سازی یا جایگزینی خطوط تولید یا توسعه و تکمیل خریداری نموده اند با دو برابر نرخ استهلاک روش نزولی یا نصف مدت روش مستقیم استهلاک مربوطه را محاسبه کنند.
منبع : محمد امین رئوف